TREFWOORDEN " T "

1)Het begrip twijfel houdt in dat iets voor je vaststaat, maar dat je er toch niet helemaal zeker van bent. Het is een aantasting van iets dat vast voor je staat. In feite berust dat natuurlijk op het terugvallen van de samengestelde en aaneengegroeide werkelijkheid tot absolute beweeglijkheden: de materie als niet-materie! Met dat terugvallen wordt die zaak beweeglijk en dat betekent dat hij transparant wordt. Je kunt er dan doorheen kijken. Uit het bovenstaande is af te leiden dat het twijfelen een essentieel menselijk fenomeen is: het brengt je in aanraking met de echte werkelijkheid. De twijfel is de eerste stap op de weg van het weten. Als je iemand in twijfel brengt is er de mogelijkheid om een bepaald denkbeeld duidelijk te maken, maar als je die twijfel niet weet op te roepen is het vergeefse moeite te proberen iemand ergens van te overtuigen. In onze cultuur bestaat de neiging het twijfelen af te keuren. Onze wetenschappelijk ingestelde cultuur vraagt om zekerheden, om feiten die vastgesteld zijn. Een bepaald complex van feiten wordt geacht wetenschappelijk onbetwijfelbaar te zijn. Hoewel dat binnen het kader van de wetenschap een juist standpunt is, moeten we ons er toch terdege van bewust zijn dat de twijfel als enige de mogelijkheid biedt om iets aan de weet te komen. Alle ontwikkeling berust op twijfel, juist omdat het instorten van de vastgelegde voorstelling tot een nieuwe voorstelling kan leiden. Het miskennen van de twijfel remt de ontwikkeling van de mensheid voortdurend af. Zoals gezegd hebben de mensen de behoefte hun voorstellingen vast te leggen. Dat is te begrijpen omdat, naar hun mening, die voorstellingen overeen komen met de concrete werkelijkheid, zoals die om hen heen staat en zoals ze die almaar ervaren. Het kan best zijn dat het allemaal een fictie is, maar zij wordt ook dan als een realiteit ervaren, een realiteit waaraan men houvast heeft. Men wil dus de voorstelling vasthouden als een realiteit en men wil de twijfel niet in zichzelf toelaten. Desondanks doet die zich toch gevoelen en dat leidt ertoe dat er zich in de mensheid een verhelderingsproces aftekent, een langzame ontwikkeling naar een zelfbewustzijn dat, hoewel het altijd een voorstelling tot inhoud heeft, toch steeds diezelfde voorstelling in twijfel trekt. Dat wil zeggen: het er-niet-zijn van de rasters gaat gelden. Daarmee verschuift het vastgelegd-zijn van de voorstelling naar een toenemend beweeglijk-zijn ervan. Met die toename ontstaat er ook de mogelijkheid dat het begrip nihilisme tot gelding kan komen. Dat begrip is gegrond in het er-niet-zijn van de voorstelling, en dus de afwezigheid van door de mensen zelf aangelegde verbanden die een waardeoordeel inhouden. Men heeft het begrip nihilisme wel eens omschreven als de werkelijkheid als volkomen nietigheid en dat is juist, omdat het inderdaad over het vervallen van alle verbanden gaat.

2)het begrip twijfel geldt voor iedereen omdat voor iedereen het er-niet-zijn van de verbanden en rasters van kracht is. Voor iedereen geldt het begrip geest in de zin van niet-materie. Voor zover dit er-niet-zijn bij tijd en wijle in een mens effectief is twijfelt hij. Maar lang niet iedereen weet er raad mee en je kunt zelfs stellen dat het logisch is dat het gros van de mensen de twijfel zo grondig mogelijk wegdrukt omdat hij de voorstelling aantast en verlies van houvast geeft. Die twijfel kan ook opgeroepen worden, bijvoorbeeld door de filosofie en de kunst.

Voor meer informatie, Zie: Beweging en verschijnsel deel 2 Hoofdwerk ( bestudeer ook deel 1 en 3 )

Te ver…

Het komt vaak voor dat mensen precies de juiste uitspraken doen zonder te weten wat zij zeggen. Zo verklaarde een van onze politici in verband met de Golfoorlog dat Saddam Hoessein met de verovering van Koeweit "te ver" was gegaan. Een eigenaardige uitspraak, die evenwel precies aangeeft welke voorstelling er aan ten grondslag ligt en dat blijkt bepaald veelzeggend te zijn. Blijkbaar mag je namelijk wel "ver" gaan, blijkbaar mag je wel andere mensen verdringen en alle mogelijke schurkenstreken uithalen, maar moet je daarbij binnen zekere grenzen blijven. Onze politicus gaf dus nauwkeurig aan hoe het met onze cultuur gesteld is, maar hij wist absoluut niet wat hij zei. Als hij dat wel geweten had, echt begrepen, dan zou hij stellig die uitspraak niet gedaan hebben, of, sterker nog: hij zou helemaal geen politicus hebben willen zijn omdat die functie niets anders zou kunnen inhouden dan het bestuurslidmaatschap van een vereniging van schurken, weliswaar legitieme schurken, maar toch schurken... Voor meer info, zie: een grens te ver

terechtwijzing

De maatschappij is het netwerk van relaties tussen mensen. Dat netwerk houdt van alles in, maar steeds weer geldt dat het alleen maar dan een optimale zaak kan zijn als de relaties zo natuurlijk mogelijk zijn. In die situatie zijn de mensen vrijelijk zichzelf en zij laten elkaar daarbij geheel en al met rust. Waardeoordelen, belangen en ethiek bepalen niet langer de onderlinge verhoudingen, tolerantie en redelijkheid zijn niet meer nodig omdat zo'n maatschappij door werkelijke vrijheid gekenmerkt wordt. Een gereglementeerde maatschappij daarentegen is onvermijdelijk onvrij, armoedig, bemoeizuchtig en leugenachtig. Je behoeft daarvan niet altijd last te hebben, zeker niet als zo'n maatschappij een administratief karakter heeft, zoals dat met de onze het geval is. Bedenk: het feit dat je er weinig last van hebt betekent nog lang niet dat wij in een vrije maatschappij zouden leven. Vroeger was de maatschappij vooral statisch en daardoor veel minder gereglementeerd, maar je had veel meer last van de regels en voorschriften: één stap buiten de voor jou bestemde plaats leverde onmiddellijk een terechtwijzing op. Trouwen met iemand van een andere stand of van een andere kerk werd - letterlijk - als een misstap gezien! Het woord terechtwijzing is trouwens veelzeggend: men wijst je je plaats…

De persoonlijke eigenaardigheden van mensen kunnen niet allemaal in een bepaalde relatie opgenomen zijn. Zoals al eerder gezegd valt er een aantal buiten. Die er buiten vallende eigenaardigheden (mogelijkheden) vallen er echter niet echt buiten, in die zin dat zij, gezien vanuit de bestaande relatie, eigenlijk helemaal niet zouden bestaan. Zij vallen er wel buiten, maar zij spelen als zodanig wel degelijk hun rol. Zou dat niet het geval zijn, dan zou de relatie op een leugen berusten. Men zou het doen voorkomen alsof die buitengesloten eigenaardigheden er helemaal niet waren! . Het getrouw jezelf zijn echter houdt het laten gelden van dat buitengeslotene nadrukkelijk in. Dat speelt dan ook een buitengewoon belangrijke rol. Datgene dat in de relatie tot zijn recht kan komen is eigenlijk nauwelijks interessant omdat dat allemaal wel in orde is. Daarentegen is het buitengeslotene in zekere zin een verstorende factor omdat hij in principe in strijd is met het ingeslotene. Dat verstorende karakter wordt bij analyse van de relatie niet erkend en dus wordt in de hulpverlening geprobeerd die verstoring doormiddel van zogenaamd redelijke afspraken en regelingen op te heffen. Daarmee wordt bij relatieproblemen de mensen nog minder de gelegenheid gegeven elkaar met rust te laten dan voordien al het geval was. Mag het dan een wonder heten dat vrijwel niemand van een relatie- therapie opknapt? Voor meer informatie, zie: Gedachten over Ontstaan en Bestaan.

Met rust laten

De gehele werkelijkheid is doortrokken van tegenstellingen. Die moeten niet opgeheven worden, maar juist tot hun recht komen. Bij de uitspraak hebt uw vijanden lief verliest het begrip liefhebben zijn betekenis als er geen vijanden, en dus tegenstellingen, zouden zijn. Het liefhebben vooronderstelt vijanden. Het gaat er dus niet om de vijandschap op te heffen en uit te bannen, maar het gaat er om de vijand, de tegenstelling, te zien in het licht van het harmonieuze geheel: hij is er ook, hij is ook een manifestatie van de werkelijkheid en als zodanig zal ik hem met rust moeten laten, en dat geldt uiteraard wederzijds. Het begrip met rust laten betekent eigenlijk dat je de werkelijkheid laat zijn zoals ze is en dat houdt onmiddellijk harmonie in. Als je, zoals met de huidige mensheid het geval is, de werkelijkheid ziet als een verzameling afzonderlijke voorwerpen ben je niet in staat haar met rust te laten. Je bent niet in staat het bestaansrecht te erkennen van datgene dat je tegenstelling is en bijgevolg wil je die tegenstelling opheffen, hetgeen in de praktijk betekent: uitroeien. Daartoe moet je elkaar, als het over het onderlinge gedoe van de mensen gaat, voortdurend opzoeken en dat leidt telkens tot oorlogen, moord en doodslag. Uiteraard zijn het de leidende figuren die tot een oorlog aanzetten, want uit hun behoefte om macht uit te oefenen komt voort dat zij in principe niet dulden dat sommige mensen hun tegenstander zijn. Wat bij het gros van de mensen min of meer latent aanwezig is, is voor die leidende figuren een levensbehoefte en van daaruit jutten zij de mensen op ten oorlog.

Voor meer informatie: De Grote Vierslag en Gedachten over ontstaan en bestaan

TERRORISME: Het terrorisme is één van de symptomen van een fictieve cultuurgesteldheid, het is een vorm van het doen alsof. Dat betekent dat allerlei vormen van terreur gaandeweg in hevigheid toe zullen nemen, zoals zich ook al af begint te tekenen.

Mààr de grond van de ellende ligt in de fictie en de genezing daarvan moet in het denken gezocht worden, niet door het eenzijdige analytische denken af te schaffen (wat onmogelijk is), maar door het echte denken te gaan beoefenen, hetgeen neerkomt op analyseren BINNEN het samenhangende geheel en niet analyseren van het geheel. Het is natuurlijk een feit dat het willekeurig doden van mensen moet ophouden. Je moet dus iets (gewelddadigs) doen tegen het terrorisme. Máár je moet je niet verbeelden dat je daarmee de zaak zelf uit de wereld kunt helpen. Je bent bezig met symptoombestrijding en, hoe nodig dat onder omstandigheden ook is, het is geen genezing.

Het kiezen van op zichzelf ongevaarlijke 'plaatsvervangende vijanden' en het wekken van de indruk enorm gevaarlijk en dapper te zijn komt voort uit twijfel aan de eigen voorstellingen.

In zoverre is dat op zichzelf gruwelijke verschijnsel van het terrorisme gebaseerd op iets goeds, namelijk het onzeker worden van de vaste voorstellingen. In de praktijk is het gedrag van terroristen uiteraard het toppunt van criminele krankzinnigheid…! Zie: TERRORISME

PS.

Een cultuur is:

de gestolde neerslag van een bepaalde fase van de ontwikkeling van het zelfbewustzijn. Er worden allerlei dingen vastgelegd, als norm gesteld, die tijdens die fase duidelijk zijn geworden. De neerslag van zo’n fase stolt tot cultuur.

Onder een ideologie versta ik: een overheersend cultuurdenkbeeld dat gebaseerd is op de voorstelling hoe de werkelijkheid zou moeten zijn.

economisch denken

Voor mensen die opgegroeid zijn in de westerse denktraditie is het niet gemakkelijk het begrip ontwikkeling te begrijpen. Want onwillekeurig sluipt de "groeigedachte" het denken binnen, met als gevolg dat we aan "groter worden" gaan denken en dus bevangen raken in kwantitatieve begrippen. De ideeën over de huidige economie zijn een goede illustratie. Men zegt immers "het gaat goed met de economie, want de winsten stijgen, de export neemt toe, er komen weer arbeidsplaatsen bij ", enzovoort. Er is dus inderdaad te spreken van "groei", maar betekent dit nu ook dat de economie als zodanig verbetert?

Voor meer informatie, zie: De ontwikkeling van het denken en Op de vlucht voor je eigen denken

the survival of the fittest / the struggle for life

Wat Darwin gezien heeft en waarop hij zijn theorie baseerde was niet de evolutie, maar de aanpassing. Van dat aanpassingsproces is inderdaad te zeggen dat alles draait om het overleven, en wel het overleven van die organismen die het meest toegerust zijn op het leven in de wereld die zij bij hun ontstaan aantreffen. Het gaat daarbij dus inderdaad om the survival of the fittest. Dat is wat anders dan de gedachte dat de sterkste zal overwinnen. Het begrip overwinnen heeft een andere inhoud dan survival, dat eigenlijk overleven betekent, en the fittest is niet per se de sterkste, maar zoals gezegd de meest toegeruste. Overigens heeft de idee dat de sterkste in the struggle for life zal overwinnen, de wezenlijk foute interpretatie dus, in het begin van de 20ste eeuw bij een aantal Amerikaanse en Engelse sociologen de mening doen post vatten dat ook de mensen aan die wetmatigheid onderworpen zouden zijn: het edelste ras zou overwinnen! Zo ontstond de theorie van het Sociaal Darwinisme. Die theorie is de poging de agressie van het blanke ras te rechtvaardigen, omdat de onderlinge strijd van de mensen een wezenlijk element van het mens-zijn zou uitmaken. Daarmee wordt in feite de schofterigheid in de wereld goedgepraat. Het behoeft dan ook niet te verwonderen dat er in het Nationaal Socialisme, het Fascisme en ten dele ook in het kapitalisme een warme sympathie voor het Sociaal Darwinisme bestaat. Inderdaad vertoont de mensheid het beeld van een strijd van allen tegen allen. Dat echter is geen manifestatie van de wezenlijke mens, maar een tijdelijk verschijnsel dat aan de zich ontwikkelende individu meekomt. Het gaat daarbij om een cultuurkwestie. Darwin echter had het over een zaak van de natuur. Betrek je het Sociaal Darwinisme toch op de theorie van Darwin, die meende het over de evolutie te hebben, dan wordt onmiddellijk duidelijk dat het Sociaal Darwinisme nergens op slaat, omdat de mens immers aan de evolutie voorbij is.

Voor meer info, zie: Beweging en Verschijnsel deel 2 en eventueel conditionering, Beweging en Verschijnsel deel 1, evolutie of creatie, De kunst van het filosoferen, en

Filosofie van de hak op de tak no 1

Maar het resultaat van de christelijke macht is zonder meer rampzalig. De gehele westerse cultuur is tot op de dag van vandaag verziekt door de tirannie van een aantal haatdragende geestdrijvers, die precies de essentieel menselijke verhoudingen stelselmatig verstoord hebben. Als de mensen hunkerden naar vrede riepen zij op ten oorlog, als de mensen elkaar wilden beminnen werd de sexuele liefde als iets verdorvens voorgesteld, als de mensen hulp en troost zochten werden zij gestraft met boetedoeningen, als zij over hun werkelijkheid wilden nadenken werden de vuren van de brandstapels opgestookt. Het is waar, tegenwoordig loopt het allemaal zo'n vaart niet meer, maar de schijn bedriegt! Het zijn alleen maar de methoden van machtsuitoefening die veranderd zijn. Je moet tegenwoordig veel geraffineerder te werk gaan als je succes wilt hebben. Je kunt bijvoorbeeld niet meer botweg stellen dat homofilie verboden is, neen, je moet er begrip voor tonen en meeleven met die mensen die het zo moeilijk hebben; vervolgens moet je je "medeleven" ongemerkt ombuigen naar "medelijden"; daarmee heb je de grond gelegd voor "barmhartigheid" zodat je met een "hulpprogramma" kunt beginnen en aan het einde van de rit heb je weer iemand een gigantisch schuldgevoel ingeprent, zodat zij of hij psychisch van jou afhankelijk wordt. Op dezelfde manier kan je de zaak manipuleren als het over abortus, euthanasie, bewapening of feminisme gaat. Dat men met die methode nog steeds succes heeft blijkt uit de gang van zaken in onze wereld: de belachelijke uitspraken van pausen en andere "geestelijke leiders" zijn voorpaginanieuws, de heren worden door de "groten der aarde" met respect behandeld en ten koste van vele miljoenen guldens in bescherming genomen. In de politiek worden de godsdienstige standpunten als "ethische waarden" hoog gewaardeerd en op grond daarvan onbelemmerd doorgedrukt. Zie: Hoe zit het nou met God

Het godsdienstig machtssysteem tiranniseert de mensen tot op de dag van vandaag. Weliswaar willen er een heleboel niet meer buigen voor de autoritaire macht van een godsdienstig stelsel, maar dat komt doordat zij in het algemeen onverschilliger tegenover elke macht zijn komen te staan. Het zijn er echter nog steeds maar bitter weinig die over het godsbegrip als zodanig durven door te denken. Behalve de vrijdenkers durven weinigen het risico van het atheïsme aan. De meesten vrezen alle houvast kwijt te raken. Het vooruitzicht om volledig zelf verantwoordelijk te moeten zijn schrikt hen af.

Bovendien: als god geen leiding geeft en de normen en waarden vaststelt, wie zal het dan wel doen? Dat is een goede vraag om op terug te komen... want hier stuiten wij op dat verschrikkelijke "nihilisme". Daarover gaat het de volgende keer.

Voor meer informatie, zie: Hoe zit het nou met God

RESPECT / TOLERANTIE: respect hebben voor het feit dat iemand een mening heeft zou vanzelfsprekend moeten zijn, maar respect hebben voor de inhoud van iemands mening spreekt helemaal niet vanzelf, dat is maar net hoe het valt.

Zie: het gelijk en de dialoog en de fundamentele intolerantie van de godsdiensten

Tolerantie-2

Een belangrijk kenmerk van een liberale democratie is dat, althans in theorie, de burgers tolerant zijn, evenals de overheid trouwens. Hoewel ieder zinnig mens dit zonder meer zal onderschrijven zit er toch iets in dat niet in de haak is. Het begrip tolerantie weerspreekt namelijk zichzelf als je het van toepassing acht op een maatschappij die, binnen het kader van een alsnog onvolwassen mensheid, de moeite van het bestreven waard zou zijn, een liberale democratie dus. Zo'n maatschappij is, hoezeer inderdaad acceptabel, toch nog steeds een min of meer redelijk verband van ònvolwassen mensen en dat houdt voor het begrip tolerantie in dat het niet meer betekenen kan dan een flexibel hanteren van de criteria die voor het begrip grens gelden.

Voor meer informatie, zie : Filosofie van de Hak op de Tak- aflevering 22

Het begrip grens

Het zal inmiddels duidelijk zijn dat in onze, analytische, splitsende cultuur het begrip grens een eenzijdige betekenis heeft. De betekenis namelijk van afscheiding. Het is een muur tussen het één en het ander. Het begrip grens betekent echter ook overgang van het één naar het ander en als zodanig reikt het tot in de oneindigheid.

Voor een nadere uiteenzetting zie: De ontwikkeling van de West Europese Cultuur

liefde. Citaat uit “Trouw aan…”: Je moet je echter wel afvragen welke begrippen inhoud zijn van het begrip liefde. Ik kom dan op een tweetal begrippen, namelijk eerlijkheid en trouw. Het eerste betekent dat je voor jezelf alles laat gelden wat er te gelden heeft, dat je dus niets in jezelf verdoezelt. Dat hangt ten nauwste samen met het begrip twijfel.

Een eerlijk mens durft voor zichzelf toe te geven dat hij twijfelt.

Het tweede betekent dat je jezelf, als geheel van allerlei eigenaardigheden, zo helder mogelijk laat gelden en dat je dus niet van dat geheel afwijkt. Je verschuilt jezelf niet achter uiterlijkheden. (gebruik b.v de trefwoorden: samenhang, ruimte, liefde.)

Zie…

Terug naar: de Startpagina

website analysis