Terug naar: de Homepage van Rob van Es voor méér
informatie
Trefwoorden: A; B; C; D; E ; F; G; H; I; J; K ; L; M; N; O; P; Q; R; S; T; U; V; W; X ; Y ; Z
Opgevraagde artikelen/werken
en/of cursussen vindt u terug onder deze link
Aanvullingen trefwoorden a t/m z
Laatste
ontwikkelingsmoment-zie nr. 61
Laatste verschijnsel ; verzet tegen het laatste
verschijnsel-zie nr. 08,
Laatste
verschijnsel ; weerstand tegen “het laatste verschijnsel”-zie nr. 43,
Lafhartig
intellectueel gescharrel-zie nr. 61
Lafheid ;
intellectuele lafheid-1-zie bladwijzers,
Lafheid ; intellectuele lafheid-2-zie bladwijzers,
Lafheid ;
intellectuele lafheid-3-zie bladwijzers,
Lafheid ;
intellectuele lafheid-4-zie bladwijzers,
Lafheid ;
intellectuele lafheid-5-zie bladwijzers,
Lafheid
; intellectuele lafheid-6-zie bladwijzers,
Leerproces-zie
E(pag.83, 90, 99t/m103, 110 en 111, en
pag. 144) F,
G
en H.
Legenden : De betekenis van mythen, legenden en
sprookjes, zie nr.30,
Leider
of Tiran..? -zie bladwijzers van
ontwikkeling West Europese Cultuur,
Leiderschap-1-
aflevering 58 uit Filosofie van de
Hak op de Tak 1t/m73,
Leiderschap-2-2x-zie bladwijzers
van ontwikkeling West Europese Cultuur,
Leidersprincipe-zie nr. 03 van
Filosofische Invallen 1t/m26,
Leiding geven- aflevering 42
uit Filosofie van de Hak op de Tak 1t/m73,
Leidinggevende
figuren-zie bladw.,
Leidinggevende
figuur-zie bladw.,
Lekken ;
gelekt-zie bladwijzers uit Filosofie van de Hak op de Tak nr.3,
Leren ;
niet op school te leren-zie nr. 58
Leven ; aan je leven richting geven,
Leven ; aan zijn leven richting
geven-zie bladwijzers,
Leven ; de groei v/h Leven-Jan Vis-Darwin-(zie
bladw..),
Leven ;
de ontmoeting verrijkt elkaars leven-zie nr. 09,
Leven ;
de werkelijkheid als leven-zie nr. 48,
Leven ; De zin van het leven-1,
Leven ; De zin van het leven-2,
Leven ; de zin van het leven-Zie A(Filosofie
van de Hak op de Tak nr.3) , B(Beweging
en Verschijnsel deel3) , C(Nihilisme en Anarchisme als basis van
het Atheisme),
Leven ; er
is maar één leven..! –zie bladwijzers in “De ontwikkeling van het
Denken”,
Leven ; er is maar
één leven-zie bladwijzers in Evolutie of Creatie,
Leven ; Er
is maar één leven-zie bladwijzers,
Leven ; groei van
het leven-zie bladwijzers,
Leven ;
het leven als project-zie nr. 19,
Leven ; het veilig stellen van het leven,
Leven ;
leefbaar leven-zie nr. 56
Leven ; Mensen leven, zoals de éne zandkorrel in een berg zand, los
van de andere,
Leven ;
menswaardig leven-zie nr. 66,
Leven ;
ontstaan van leven-zie bladwijzers van Beweging en Verschijnsel deel 1,
Leven ; wat is
Leven en wat is die mysterieuze Geest van een mens-zie bladwijzers,
Leven ;
wat is leven-zie bladwijzers van Beweging en Verschijnsel deel 1,
Leven ;
wetenschappelijk beslag op het leven-zie nr. 41,
Leven ;
zin van het leven- zie bladwijzers
uit Beweging en Verschijnsel deel3,
Levende
cellen, de elementen v/h leven op aarde,
Levende
verschijnselen voorafgaand aan de Mens splisen,
verbreken de werkelijk niet-zie nr. 73,
Levend-zijn
en beweeglijkheid-zie nr. 69,
Levendzijn
en bewustzijn- nr. 28,
Levensbegrippen:nihilisme,anarchisme,socialisme,communisme,
Levensbehoeften
; voorhanden levensbehoeften-zie nr. 07,
Levensvervulling
; macht als levensvervulling- zie bladwijzers in “De Kunst van het
Filosoferen”,
Lezing
; cultuur filosofische opmerkingen voor de vrijmetselaars mei 2008,
Liberale
Democratie-zie
bladwijzers uit De Filosoof en de Politiek,
Liberale Democratie-zie bladwijzers uit de Grote
Vierslag,
Liberale
Democratie-zie bladwijzers uit De Ontwikkeling van de West Europese Cultuur,
Liberale
Democratie-zie bladwijzers uit Filosofie van de Hak op de Tak nr. 1
Liberale
Democratie-zie bladwijzers uit Filosofie van de Hak op de Tak 1t/m73,
Liberale Democratie-zie bladwijzers uit Vrouw en
Wereld,
Liberalisme-1-zie
bladwijzers van ontwikkeling West
Europese Cultuur,
Liberalisme-1-zie bladwijzers-uit De moderne mens als
Wereldbouwer,
Liberalisme-2-zie
bladwijzers uit Voor welke vrijheid kiest U..?,
liberalisme-2-zie
bladwijzers van ontwikkeling West
Europese Cultuur,
liberalisme-3-zie
bladwijzers van ontwikkeling West
Europese Cultuur,
Libertaire
denkers en anarchisten-zie nr. 58
Lichtstralen-zie bladwijzers van Beweging en
Verschijnsel deel 1,
Liedje ; het bekende liedje-zie nr. 08,
Liedje ; het bekende liedje-zie nr. 26,
Liefde / vriendschap inzake euthanasie,
Liefde
; de rampspoed van de liefde,
Liefde
; God is liefde-zie bladwijzers van
ontwikkeling West Europese Cultuur,
Liefde
; het begrip liefde-zie nr. 65
Liefde ; houden van..Liefde..Trouw..,
Liefde
; populaire liefde- nr. 32,
Liefde
en schoonheid-zie nr. 19,
Liefde
en schoonheid-zie nr. 41,
Liefde
is geen relatie- nr. 32,
Lijdensweg
-uit Beweging
en Verschijnsel deel 2-zie bladwijzers,
Lijdensweg_A
, B
, C
, D
zie bladwijzers,
Lijf ; je lijf met rust laten,
Lijfeigene,
de Staat, Vrijheid-zie bladwijzers
van ontwikkeling West Europese Cultuur,
Lintjes
doorknippers..? ; Discriminatie..! meer
info, zie afl. 12,
Lokroep
; de lokroep van het Westen-zie nr. 61
Loutering-1- zie
bladwijzers uit Beweging en Verschijnsel deel3,
Louteringsproces-2-
zie bladwijzers uit Beweging en
Verschijnsel deel3,
Loyaal: zie
bladwijzers in Alledaags Commentaar 1
t/m 40,
Loyaal: zie bladwijzers in De Grote Vierslag,
Loyaal: zie
bladwijzers in De Kunst van het Filosoferen,
Loyaal:
zie bladwijzers in De ontwikkeling van de West Europese Cultuur,
Loyaal: zie
bladwijzers in Filosofische invallen 1 t/m 26,
Luisteren ; Twee mensen die niet naar elkaar
luisteren,
Lustmoordenaar
; roofmoordenaar en lustmoordenaar-zie nr. 17,
Lustobject ; Elkaar lustobject zijn,
Terug naar: de Homepage van Rob van Es voor méér
informatie
Vrijheid / aan je leven richting geven
/ waar zou je dat geleerd moeten hebben? En welk karakter moet onze Overheid
hebben ?
Uit het voorgaande zal duidelijk zijn dat ik niet
veel op heb met normen- en waardenstelsels, enerzijds omdat zij het leven in
bepaalde patronen en modellen vastleggen en het daarmee beroven van haar meest
wezenlijke eigenschap: vrijheid( welk karakter moet onze overheid hebben? ),
en anderzijds omdat het patronen en modellen zijn die op den duur zullen
verdwijnen. Als je dus je verwachtingen inzake de toekomst van de mensheid
baseert op een dergelijke “ethiek” ben je bezig met een luchtkasteel, dat er
desnoods wel steeds fraaier uit gaat zien, maar dat al met al toch een fictie
is.
Ik geef toe dat die fictie lange tijd zeer goed
bruikbaar is om de schijn van enige ordening in het gedoe van de mensen op te
roepen, bij nadere beschouwing primair in het voordeel van de machtige élites,
en ik ben ook best bereid te erkennen dat het waarschijnlijk in onze huidige
wereld een nog grotere rommel zou zijn als de “ethiek” niet althans een beetje
remmend werkte, maar toch komt het in feite allemaal op onvrijheid neer. Je
moet allerlei dingen doen en allerlei dingen laten, dingen die je wellicht toch
wel gedaan of gelaten zou hebben als je de kans had gekregen er vrij en
zelfstandig over te beslissen. Maar nu wordt bij voorbaat door anderen, en vaak
ook door jezelf geëist dat je je zus of zo zal gedragen. En om dat eisen
gaat het.
Daarmee stel je de ander, maar ook jezelf, als
een ondergeschikte die niet in staat is zelf aan zijn leven richting te geven. Maar eigenlijk
ben je daartoe ook niet in staat, want wanneer en waar zou je dat geleerd
moeten hebben? Je kunt het alleen maar leren vanuit een beginsituatie die nog
helemaal vrij is en je de mogelijkheid biedt alle kanten op te gaan vooral ook
de foute. Juist op voorwaarde dat je onbelemmerd je fouten kunt maken leer je
ze herkennen en na verloop van tijd
vermijden. Zelf richting geven aan je leven is onmogelijk zonder de gelegenheid
en de vrijheid om fouten te maken. Die fouten zijn van het allergrootste
belang, maar het ligt in de aard van ons moderne denken om daaraan geen
aandacht te besteden. Wij werken juist bij voorbaat de mogelijke fouten weg
door de kinderen al in een vroeg stadium te leren wat in logische en morele zin
“goed” is. Uiteraard vertellen we daar niet bij dat wij het gedeeltelijk ook
maar “van horen zeggen” hebben en het voor een ander deel zelf, naar onze eigen
smaak, bedacht hebben. Voor meer info, zie: Robot
denken en neem ook eens nota van: De
godganse dag..!- 16
Tenslotte
onderscheid ik nog de moderne progressieve mens, en die mens maakt er een begin
mee de zichzelf opgelegde beperkingen op te heffen, waarbij als eerste dit
moment op de voorgrond treedt dat deze mens wil functioneren in de maatschappij
waarin hij leeft. Hier heeft de vrijheid dus een functionele betekenis en het
is tot deze betekenis dat de cultuurontwikkeling van de mensheid in onze dagen
gekomen is.
Die
ontwikkeling gaat in de toekomst verder totdat tenslotte de laatste
mogelijkheden zijn waargemaakt, maar speculeren op deze mogelijkheden heeft in
de praktijk van het maatschappelijk leven geen zin, juist omdat het voorlopig
alleen nog maar mogelijkheden zijn en nog lang geen werkelijkheden. Voorlopig
moeten wij nog genoegen nemen met het feit dat er een overheid boven ons staat
en dat wij doormiddel van een keuze moeten bepalen welk karakter die overheid zal hebben. En
dan ligt het in de logica dat wij moeten proberen een overheid te kiezen die
zoveel mogelijk overeenkomt met datgene dat zich in ons tijdsgewricht aan het
realiseren is. En elke overheid die zich vanuit allerlei opvattingen niet met
de huidige ontwikkeling wenst bezig te houden - en die dus noodzakelijk
teruggrijpt op vroegere normen - moet de macht zoveel mogelijk worden
onthouden. De moderne progressieve mens noemt zich graag socialistisch, maar
terecht wijzen velen er op dat zijn streven weinig met socialisme te maken
heeft.
Terecht,
voor zover we onder socialisme verstaan: democratisch socialisme. Want de
progressieve mens lost, in zijn wil om te functioneren, in zijn wil om
volwaardig naar eigen krachten méé te doen, de beperkingen van de groep op. Of,
zo u wilt; ontkent de dictatuur van de partij. Wij zien dan ook dat er bij de
progressieven weinig eenheid is en dat het steeds weer onmogelijk blijkt één
gesloten front te vormen tegen aan de mens vijandige manipulaties. Telkens weer
verbreekt de progressieve mens het verband van de groep, en dit is logisch
omdat die mens zelf als individu wil functioneren. Het gaat hem er steeds om
zijn eigen menselijke kwaliteiten tot bewustzijn te brengen en daarbij spoort
hij de anderen er toe aan hetzelfde te doen. Hij beseft dat alleen dan een
maatschappij kan deugen als een ieder naar zijn volle vermogen meedoet. Wij
zien dus een zich oplossen van de groep ter wille van een werkzaamheid in de
afzonderlijke mensen. Die werkzaamheid ligt uiteraard aan de basis van de
maatschappij en het is begrijpelijk dat hij duidelijke anarchistische trekken
vertoont...
Voor
meer info, zie : Voor
welke vrijheid kiest U?
Je kunt een niet gelovig mens
alleen maar overtuigen met argumenten. Vandaar dat bijvoorbeeld de christelijke
godsdienst beschikt over een uitgebreid arsenaal van theorieën om de mensen
zover te krijgen dat zij aannemen dat het waar is wat er door de vertegenwoordigers
van die godsdienst gezegd wordt. Die theorieën draaien allemaal om concrete
zaken (de wereld der dingen) omdat daarin voor de ongelovige de bewijskracht
ligt: Christus moet echt bestaan hebben, de wonderen moeten echt gebeurd zijn
en god moet als een bestaand mens van allerlei wensen, door allerlei zaken
gekwetst worden, wraak nemen en hulp bieden, enzovoort. De overtuigingskracht
van de West-Europese godsdienst ligt in het als echt bestaand voorstellen van
de godsdienstige inhouden. Voor zover dit gelukt is de West Europeaan bereid
aan te nemen dat het allemaal waar is: hij gelooft het. Hetzelfde geldt voor de
wetenschap, maar er is één belangrijk verschil: de argumentatie voor
wetenschappelijke waarheden is anders. Deze berust namelijk op ONDERZOEK en is
daarom typisch West-Europees. Deze cultuur heeft immers een onderzoekend
karakter! Terwijl de godsdienst een stellend karakter heeft. Op grond van dit
onderzoek wordt telkens datgene dat men gelooft (= aanneemt) ontzenuwd ten
gunste van een nieuw geloof, enzovoort totdat de waarheid aan het licht komt.
Voor de West-Europese mens moet alles aangetoond worden.
Voor meer info, zie : De
ontwikkeling van de West Europese Cultuur en Robot denken
De zin van het leven:
Zie : no. 64 ; no. 3
; no.
57 ( trefzin: de zin van het
leven ).
Omdat men
doorgaans niet in staat blijkt te begrijpen welk verschijnsel de mens is en dus
al
helemaal
in het duister tast als het gaat om datgene dat dit verschijnsel zoal vertoont
aan
eigenaardigheden,
zijn het vooral vragen naar de zin van het leven waarover men voortdurend de
nek
breekt.
Steeds
zoekt men het antwoord buiten de menselijke werkelijkheid, ergens over de grens
van leven
en dood en ver boven de banale stoffelijkheid van de planeet.
Maar het
antwoord ligt besloten in het verschijnsel mens zelf. Helaas is dat een te
eenvoudige wijsheid om waar gevonden te kunnen worden!
De een of andere
ingewikkelde, in academische termen vervatte abstracte verhandeling, rijkelijk
voorzien van kennistheoretische hoogstandjes, maar geheel en al zonder
innerlijke samenhang.. kortom zo'n verhandeling wordt gretig aanvaard als een
plausibel antwoord. Of men het ook als het juiste antwoord beschouwt hangt van
de gelovigheid van de vraagsteller af. En daarbij speelt een uitermate
bedrieglijke rol het feit dat gelovigheid gedijt op een geslepen evenwicht
tussen ingewikkeldheid en onbegrijpelijkheid. Beide laatstgenoemde criteria
werden door handige filosofen, zoals bijvoorbeeld Heidegger, in ruime mate
toegepast, met als gevolg dat de jongens en meisjes filosofiestudenten er tot
op de dag van vandaag de hersenen mee pijnigen. Uiteraard in de rotsvaste
zekerheid dat Heidegger een genie was..! Voor meer info, zie: Filosofie van de Hak op de Tak no.3
Niemand heeft zin om in een
doolhof te leven en almaar niet te weten waarheen de weg gaat en zelfs in
twijfel te verkeren over de vraag of er eigenlijk wel een uitweg uit de
verwarring bestaat. Ieder mens zoekt en vindt een wereldbeschouwing
(essentieel) en dat wil zeggen dat een ieder zich een zodanige voorstelling van
de werkelijkheid eigen maakt dat duidelijk wordt wat de zin van zijn leven is.
( de zin van het leven ) Dat zich eigen maken van die voorstelling geschiedt
doorgaans via conditionering,
het klakkeloos inprenten van algemeen aanvaarde opvattingen. Hoe dan ook, de vraag
is feitelijk niet of mensen de waarheid zoeken, maar de vraag is met welke
waarheid zij genoegen nemen (incidenteel) en wat dit betreft zou je voortdurend
stomverbaasd staan als je niet langs de weg van de creatieve filosofie zou
leren begrijpen waarom in de praktijk bij de mensen hun waarheid is zoals ze
is. Dat een mens niet zonder waarheid kan is niet, zoals vaak gemeend wordt,
gelegen in het feit dat hij kan denken - dat kunnen de dieren ook - maar is
hierin gelegen dat de mens het laatste verschijnsel is waartoe het
wordingsproces, en dus de werkelijkheid, komt. Als laatste verschijnsel is de
werkelijkheid ten volle voor de dag gekomen (zelfbewustzijn) en dus is dan, om
zo te zeggen, de vraag hoe is de werkelijkheid beantwoord: de werkelijkheid is
zoals de mens is. Vandaar dat de Zoon van
de mens in het Evangelie zeggen kan: Ik ben de weg, de
waarheid en het leven. En het schijnt dat Hegel een keer gezegd heeft: Ik ben
de waarheid en ik zeg de waarheid. Er zijn min of meer uitzonderlijke mensen
die geen genoegen nemen met de gangbare voorstelling van de waarheid. Die
mensen gaan dieper zoeken, maar komen dan tot de ontdekking dat het ze niet
goed gelukt de zaak helder te krijgen. Het behoort tot het karakter van de
westerse cultuur om over alles waardeoordelen
uit te spreken en bijgevolg dat niet goed gelukken als een mislukking te
beschouwen. Wat telt is datgene dat gelukt is, wat telt is bijvoorbeeld in de
sport en in het algemeen in het maatschappelijk leven de winnaar.
Voor meer info, zie : Beweging
en Verschijnsel deel 3 ( lees ook eens deel 1 en 2 )
Conditionering
( een viertal passages
)
1)
Maar wat ik zeggen wil is dit: het is inderdaad een feit dat de mensen vol
zitten met programma's, met denkprogramma’s, om zo te zeggen. Zij volgen die
programma's automatisch en menen zeker te weten dat die bepaalde wijze van
denken de juiste is -dat kennis, die je met behulp van dat soort denken opdoet
zonder twijfel ware kennis is. En dat je je dus rustig kunt laten overtuigen
van bepaalde waarheden door deskundigen, die zich in dat denken bekwaamd
hebben. Was het maar waar! Jammer genoeg ziet de realiteit er heel anders uit.
De denkprogramma's van de mensen zijn namelijk conditioneringen.
Die zijn er dus ingebracht, ongemerkt en heel geleidelijk. Dat is al in de wieg
begonnen. Men heeft stap voor stap in je brein een soort van netwerk aangelegd
en na verloop van tijd volg je denken vanzelf de draden van dat netwerk. En jij
maar in de mening verkeren dat je zelf aan het denken bent! Helaas, je
gedachtegangen lijken alleen maar jouw eigen gedachtegangen omdat ze overeen
komen met het bij jou ingeprente denkprogramma. Het zijn eigenlijk de
denkbeelden van anderen en je maakt ze tot de jouwe juist omdat je er op
geprogrammeerd bent om dat te doen.
2)
De zogenaamde “overheden” van deze wereld hebben er alle belang bij dat de
meerderheid van de mensen niet afwijkend gaat denken. Dat zou namelijk voor die
overheden de ondergang betekenen! Er zou niets van overblijven als iedereen
zich serieus af zou gaan vragen wat een overheid nou eigenlijk is. Het gevolg
zou niets minder dan een revolutie zijn!
Of het nu gaat over god, over de staat, over het
huwelijk of over de verdediging van je beschaving, steeds zijn het dingen die
je aangepraat zijn.
Dat betekent niet dat er geen juiste opvattingen
bij kunnen zijn - waarom het gaat is dat je ze niet zelf uitgedacht hebt. Ze
zijn je ingeprent. Maar geboren ben je als een onbevangen denkend mens zonder
conditioneringen en je moet zelf de dingen aan de weet zien te komen. Dat wil
in de praktijk zeggen dat je je steeds zou moeten afvragen: Is dat wel zo? Iedereen zegt dat nu wel, maar iedereen heeft
al zoveel gezegd dat achteraf niet waar is gebleken. Misschien kom ik er niet
achter hoe iets werkelijk zit, maar dat “niet weten” is altijd nog beter dan
“verkeerd weten”. Als je iets niet weet ga je vragen stellen, maar als je iets
verkeerd weet denk je dat je goed zit - en je laat het er bij. Zo houden de
verkeerde denkbeelden zichzelf in stand.
Als je afziet van vragen stellen betekent dat een
ramp voor jezelf en voor de andere mensen! Onze moderne wereld is daarvan een
schrijnend voorbeeld.
3)
Steeds als mensen terug redeneren stellen zij zich, op de een of andere manier,
als “schepper” op. Dat is zinvol als het werkelijk gaat over dingen die zij
zelf geschapen hebben, zoals een computer, want je kunt dan “van het eind naar
het begin” redeneren, maar niet als het over de natuur gaat en de daarin
voorkomende verschijnselen. De gebeurtenissen in de natuur spelen zich in één
richting af: “van het begin naar het eind”. Als je dan toch terug redeneert doe
je dat onwillekeurig vanuit het gezichtspunt van de “goddelijke programmeur”,
de god die alles geschapen zou hebben. Een dergelijke gedachtegang kan alleen
maar tot foute conclusies leiden, tot een volkomen vertekend beeld van de
werkelijkheid en, ten gevolge daarvan, tot een rampzalige manier van omgaan met
de natuur en het leven.
4)
Een volwassen mensheid staat niet meer in het teken van haar oorsprong. Voor zover
zij haar eigen leven op aarde ordent zet zij zich niet meer af tegen de
wanorde, maar richt zij zich daarentegen op het mogelijke. De “toekomst” dus.
Een dergelijke ordening is open naar nieuwe ideeën, gericht op maximale
ontplooiing van de mensen en, in de ware zin van het woord, progressief. Het
verleden dient niet meer als basis voor een in regels vastgelegde “beschaving”,
maar als leerschool voor het heden. Op zo'n manier werkt dat verleden niet
remmend, maar verhelderend, precies zoals dat, als het goed is, in je eigen
individuele leven ook het geval is...
Voor meer info, zie: conditionering ; De ontwikkeling van het denken
( lees onderstaande 3 passages ) naar: de zoon van de mens-3
1) De beoordeling van de mens
vond zijn uitgangspunt in de mens en niet in een hoger principe.
Dienovereenkomstig dacht men de mens als uitlopend in het eeuwige, het
zogenaamd goddelijke, in feite het geheel dat de werkelijkheid is. In de
oudheid kon je dan ook zien dat de heersers van goddelijke komaf waren en dat
iedereen zich naar die zaak toedacht. Men dacht zich als een zaak die
uiteindelijk in dat goddelijke zijn bestemming zou vinden. De restanten van dat
denken vinden wij nog in de zogenaamde evangeliën. Kenmerkend daarin is dat de
mensen uitdrukkelijk niet veroordeeld worden, niet gebukt gaan onder zonde en
schuld. De Zoon van de mens - wij noemen hem Jezus - was van goddelijke
komaf (besef), maar zijn denken was van beneden naar boven. In het latere
Romeinse Christendom lag dat precies andersom: Christus werd als naar
boven verheven beseft (opstanding en Hemelvaart), maar diens leer is van boven
naar beneden. In die leer fungeert hij nog steeds als middelaar tussen god en
de mensen. Die mensen zijn per definitie zondig en schuldig. In het kort
gezegd: 1) het westerse denken, met de daarbij behorende waardeoordelen,
geschiedt van boven naar beneden, en het denken van de oudheid vormde zijn
waardeoordelen van beneden naar boven. En 2) in het westerse besef wordt alles
naar boven toe geprojecteerd, terwijl in het antieke besef alle verschijnselen,
inclusief de mens, naar beneden toe verkleind werden tot een microkosmos. De
noodzakelijke onderscheiding ligt dus bij het begrip het besef en het begrip het
denken. In de oudheid drukten de mensen hun besef uit in beelden. Dat waren
beelden uit en van het goddelijke, feitelijk natuurlijk uitdrukkingen van de
werkelijkheid als beeld. Uiteraard werd die werkelijkheid aan de voorstelling
afgelezen en uitgedrukt in voorstellingen met een beeldend karakter. Het ging
echter niet om de voorstelling, maar dat is, te beginnen met de Romeinse
cultuur, in de westerse wereld precies andersom komen te liggen. De
Christelijke god dankt zijn aanvaardbaarheid juist aan zijn (vermeende)
concrete bestaan.
Voor meer informatie, zie
: Beweging
en Verschijnsel deel 2
De zoon van de Mens
2) Die kwam niet zomaar uit
de lucht vallen. Men noemde het kind van de maagd “de zoon van de mens” en dat
wil zeggen: de volwassen mens die straks door de bestaande mensheid, door ons,
opgeleverd zal worden. Dat dit kind de zoon van god zou zijn is veel later door
de Roomse kerk verzonnen evenals de onzin dat hij door zijn goddelijke vader
naar de aarde gestuurd zou zijn om de zondige mensen te verlossen.
In dat geval
gaat het over de Christus uit het christendom, maar dat is een bedenksel van op
macht beluste priesters uit het oude Rome.
Het
verhaal van de maagd met het kind is een sprookje over de werkelijkheid. En het
is een waar sprookje: inderdaad brengt de werkelijkheid uit zichzelf alle
verschijnselen voort en inderdaad zal er op den duur een mensheid komen die
niet langer bezig is zichzelf het leven zuur te maken met uitbuiting en geweld.
Dat zal een realistische mensheid zijn die zichzelf niet langer kwelt met
allerlei verslavende godsdienstige onzin. Want het sprookje van de maagd met
het kind is een volstrekt atheïstisch sprookje waarin duidelijk gesteld wordt
dat er buiten het heelal helemaal niets is.
Voor
meer informatie, zie : De maagd en het kind
De zoon van de Mens
3) Verzorgen houdt in: de
belemmeringen voor een volledige ontplooiing wegnemen. Treffend is dat de
evangelische mensen van destijds de Zoon van de mens (voor ons Jezus of
Christus) de Geneesheer van de kosmos noemden... Een ander voorbeeld: steeds
meer heeft de maatschappij te lijden onder vernielzucht en vandalisme. Normen en waarden verliezen hun
functie, het respect voor de overheid en voor de regels verdwijnt. Gezien
vanuit de zichzelf
beschermende onvolwassen mensheid is dat verval een kwalijke
ontwikkeling die de betrekkelijke veiligheid en het welzijn aantast. Toch komt er
hier iets (op uitermate negatieve wijze) voor de dag dat voor de mensen
essentieel is: nihilisme.
Dat wil zeggen het inzicht dat er aan de afzonderlijke dingen geen waarde
gehecht kan worden, ook niet aan de gestelde regels. Het nihilisme is de bodem
waarop straks de volwassen mensen met elkaar kunnen leven, maar in een
Onvolwassen mensheid is het bedreigend en in veel opzichten zelfs misdadig.
Vandalisme is eigenlijk een ziekelijke uiting van nihilisme dat in een
infantiele wereld van normen en waarden niet uit de voeten kan, beklemd
zit. Voor meer informatie, zie : De
ontwikkeling van de West Europese Cultuur
Je kunt niet nadenken over het menselijk leven en
over de levensbegrippen waarmee de mensen komen als je niet eerst de positie
van de mens in de kosmos kent. De eerste vraag is derhalve die naar de mens:
wat is de mens en wie is de mens?
Zie : de grote vierslag ( nihilisme,anarchisme,socialisme
en communisme) en nihilisme;
dat verrekte nihilisme; nihilisme en anarchisme als basis van het atheïsme
NORMEN en WAARDEN: 3 Citaten uit “robot denken” van Jan Vis,
filosoof.
1)
“Alle rampen, zoals vandalisme, corruptie, terrorisme, maar ook
alcohol- en drugsmisbruik, komen in laatste instantie voort uit de
afhankelijkheid van normen die van buitenaf aan de mensen gesteld worden,
vanuit de een of andere fictie omtrent hogere werkelijkheden, hetzij goden,
ideologieën, denkmodellen of theorieën.”
Zie: Normen en waarden
2)
“Uit het voorgaande zal duidelijk zijn dat ik niet veel op heb met normen en waardenstelsels,
enerzijds omdat zij het leven in bepaalde patronen en modellen vastleggen en
het daarmee beroven van haar meest wezenlijke eigenschap: vrijheid, en anderzijds omdat het
patronen en modellen zijn die op den duur zullen verdwijnen. Als je dus je
verwachtingen inzake de toekomst van de mensheid baseert op een dergelijke
“ethiek” ben je bezig met een luchtkasteel, dat er desnoods wel steeds fraaier
uit gaat zien, maar dat al met al toch een fictie is.
3)
“Uiteraard kan je het denken niet afschaffen, je moet het gebruiken, of je wilt
of niet! Ligt het dan niet voor de hand dat je ophoudt met vluchten,
met de kop in het mystieke zand te steken, en dat je eens iets aan dat denken
gaat doen? Want dat is de oorzaak van al het getob. Als kind is je al afgeleerd
om na te denken. En het is je aangeleerd om gedachteloos te gaan denken, als
een automaat. “
Vrijwel zonder uitzondering zijn de gebruikelijke definities
van het vrijheidsbegrip bevangen in het zichzelf beschouwen als een apart
individu. Als gevolg daarvan wordt de vrijheid gezien als een bepaalde
verhouding tussen de mensen. Een verhouding die van zodanige aard is dat een
ieder verplicht is rekening te houden met de ander zodat er onafwendbaar een
situatie van "geven en nemen"
ontstaat.
De éne mens houdt zichzelf almaar in ter wille van de ander
en de ander doet evenzo, ter wille van de één. Niemand is vrijuit zichzelf: de
ander belet hem dat omdat hij niet eenzijdig in de verdrukking wil komen, en
als hij redelijk is belet de mens het zichzelf om de ander niet teveel tot last
te zijn. In het beste geval ontstaat er een evenwichtssituatie waarvan de
handhaving ook nog bevorderd wordt door een voor allen geldende gedragscode die
voor bepaalde gevallen bovendien in “het recht" is vastgelegd. Van hieruit
is het te begrijpen dat de moderne mens als de meest redelijke norm voor zijn
vrijheid stelt: mijn vrijheid houdt op waar die van de ander begint. Hoewel dit
best een behoorlijke norm genoemd kan worden, zeker als het er om gaat de éne
mens te beletten de ander leed te berokkenen, is het toch een zaak van
voortdurende vrijheidsberoving. Het feit dat dit tot op zekere hoogte met goede
bedoelingen geschiedt doet aan deze zaak niets af.
En dat het wezenlijk over beroving gaat kan een ieder aan
zichzelf en aan zijn omgeving vaststellen. Wij, moderne mensen, streven naar
een zo gering mogelijke beroving van elkaars vrijheid waarbij wij onbewust als
vanzelfsprekendheid aanvaarden dat die beroving er is. Wij regelen en
waarborgen niet elkaars vrijheid, maar elkaars onvrijheid. Hoe redelijker
iemand is, hoe minder men de onvrijheid voelt. Dit komt al heel duidelijk voor
de dag bij de moderne staatsinrichtingen. Kiesrecht, medezeggenschap en democratie
verredelijken de onvrijheid door het te doen
voorkomen dat gereglementeerde onvrijheid vrijheid is. Dat vrijwel iedereen
hierin trapt komt niet doordat “de overheden" het zo listig weten te
brengen (wat zij overigens wel doen!), maar doordat het geheel overeenkomt met
onze eigen voorstelling van vrijheid:
Vrijheid is… Meer
informatie? Zie… Eenzaamheid en onvrijheid
Hoe dan
ook, het karakteristieke van huwelijk en samenwonen is gelegen in het feit dat
de maat bij het begrip "samen" ligt, bij de inhoud en de vorm van de
relatie (de verhouding TUSSEN twee mensen), terwijl de maat logisch alleen maar
kan liggen bij het ZICHZELF ZIJN van de mensen. Dit zichzelf zijn kan in een
relatie niet anders dan onderdrukt worden en dat heet dan " geven en nemen
“er het beste van maken " en " redelijk zijn ". En dat gebeurt
ter wille van iets BUITEN jezelf; de relatie tussen jou en een ander. Omdat de
maat buiten jezelf ligt kan huwelijk of samenwonen niet anders dan vervreemdend
werken, je kunt daarin nooit "tot jezelf komen". Van het functioneren
in… Voor meer info.
Zie: De ontwikkeling van het denken ; Vrouw en Wereld
(trefwoord: geven en nemen )
en Filosofie van de
Hak op de Tak- aflevering 09
Het veilig stellen van het leven
Door de hele geschiedenis van de mensheid heen zijn er
krachten werkzaam geweest, die er op gericht waren het dagelijkse leven van de
mensen te veranderen, en onveranderlijk waren dat krachten die het leven voor
diezelfde mensen onveilig maakten. Zij hebben dan ook steeds geprobeerd zich
tegen die krachten te verzetten, maar in het algemeen kunnen wij stellen dat
dit tot nu toe zonder succes geweest is. Nog altijd wordt er op de mensen
ingepraat, wordt hen een betere wereld voorgehouden, wordt de revolutie gepredikt
of een duivelse vijand aangewezen. Filosofen rekenen de mensen voor hoe zij
eigenlijk zouden moeten leven, wat hun ethiek zou moeten zijn; regeringen
stellen wetten die zonder meer nagevolgd moeten worden, zogenaamd voor het
welzijn van de gehele samenleving. Vakbonden proberen de mensen ervan te
overtuigen dat zij zouden moeten gaan staken, pausen riepen op tot kruistochten
ter loutering van de ziel en meerdere glorie van de roomse kerk, enzovoort,
enzovoort... Of men nu de wereld wil verbeteren - proletariërs aller landen,
verenigt u of de mensen wil opjutten tot broedermoord, onveranderlijk worden de
mensen uit hun dagelijkse leven gehaald ter wille van iets dat anderen voor hen
verzonnen hebben. Die anderen zijn leden van de een of andere "intelligentsia",
mensen in wie bepaalde cultuurgedachten tot concrete doelstellingen geworden
zijn. Wij kunnen die doelstellingen positief waarderen (bevrijding van een
bepaalde tirannie, medezeggenschap verwerven en rechten) en ook negatief (opjutten
tot het voeren van oorlog, het terroriseren van joden, het zich ondergeschikt
maken aan de belangen van anderen). Maar een feit blijft dat de mensen uit hun
gewone gedoe gehaald worden. Zij reageren daarop afwijzend, zij hebben er geen
zin in en zij zijn er ook bang voor: zij verliezen hun veiligheid. Zelfs als
zij onder erbarmelijke omstandigheden moeten zien te overleven voelen zij zich
veiliger dan wanneer zij tot actie moeten overgaan. Het is te begrijpen: hun
eigen omstandigheden zijn het milieu waarin zij gewend zijn te leven, zij
kennen de gevaren en zij hebben geleerd zich zo goed mogelijk te
handhaven.
Tegelijk zijn zij zelf voortdurend bezig hun toestand te verbeteren. Niemand is bereid een ondraaglijke toestand te laten voortbestaan, onveiligheid behoort niet bij het menselijke leven. In de ogen van de "progressieve" intelligentsia zijn de mensen lauw en apathisch omdat zij niet gemakkelijk in beweging komen. Hoe veiliger hun bestaan, hoe minder bereid tot actie over te gaan. Om ze toch zover te krijgen moeten ze " gemotiveerd" worden en daartoe kan elk argument worden gebruikt als het maar overtuigend gebracht wordt. Als dit gelukt ontstaat er een enorme heksenketel waarin niemand meer veilig is. Het is dan weer die intelligentsia, die zich "menslievend" opwerpt om weer orde op zaken te stellen. Elke intelligentsia is voortdurend bezig de mensen voor zijn karretje te spannen; nooit worden de mensen met rust gelaten, altijd moeten zij iets. Zij moeten zich voegen naar de denkbeelden van de intelligentsia, hetzij positief gewaardeerde denkbeelden, hetzij negatief gewaardeerde. Men heeft wel eens gezegd, dat de filosofen zouden moeten ophouden over de wereld na te denken en moeten beginnen haar te veranderen. Maar als er al iets veranderd zou moeten worden is het het denken van de filosofen, juist voor zover die het niet houden bij het begrijpen van de werkelijkheid. Tot dit begrijpen behoort ook dat men inziet dat de mensen veiligheid zoeken en dat dit essentieel is voor het leven. En ook behoort er toe dat men inziet dat dit zoeken naar veiligheid in alle tijden misbruikt is door de intelligentsia, in positieve en in negatieve zin, afhankelijk van de geldende waardeoordelen
. Net zoals men probeert de natuur te beheersen
doet men dat ook met de mensen. Men kan hen niet met
rust laten.
Voor meer info. Zie: De
ontwikkeling van het denken
Lees vervolgens ook eens: robot denken , op de
vlucht voor je eigen denken , het nihilisme en macht
Hieronder een citaat uit: De
ontwikkeling van het denken ; en zie ook: nihilisme
Geest en natuur
Als wij onderzoek plegen naar de betekenis van het
"paradijsverhaal", ontdekken wij het volgende: de slang staat voor
het geestelijke principe; hij wordt gewoonlijk als "mannelijk"
gezien, maar dat is niet helemaal juist omdat hieraan de (westerse)
vooronderstelling ten grondslag ligt dat de man het geestelijke zou
vertegenwoordigen. Helemaal fout is het echter ook niet voor zover je het
denken, in de zin van "onderscheiden", als een mannelijk aspect van
het menszijn kunt zien. Het geestelijke staat BUITEN de (natuurlijke)
werkelijkheid omdat het (zie 6,2) in de mensen als ontkenning voor de dag komt.
Het komt dan ook, voor de natuurlijke mens, van buitenaf. Dat is uitgedrukt in
het beeld van de "verleiding". Die natuurlijke mens is Eva, de "moeder
van alle levenden", de "Grote Moeder", de "Oermoeder"
of "Magna Mater". Zij sluit alle leven in - een idee die wij nog
terugvinden in Maria met haar blauwe mantel (= het omhullende), versierd met
sterren (= de kosmos). Als zij verleid wordt door de slang betekent dit dat het
geestelijke zich nestelt IN al het levende, culminerende in de mens. Het
geestelijke wordt gezien als GELDEND VOOR DE LEVENDE MENSEN. Zodra dit echter
een feit is gaat het geestelijke voor de mensen functioneren: met de verleiding
van Adam door Eva wordt het denken, in de zin van "onderscheiden" bij
de mensen betrokken.
Daarmee ontstaat "vijandschap", d.w.z. er treedt nu
een SCHEIDING op. Het een vormt niet meer een geheel met het ander; de harmonie
(= gelukzaligheid) begint te verbreken; de kennis van goed en kwaad begint en
daarmee komen de waardeoordelen in de wereld - inderdaad, op zichzelf, een
"vloek" voor de mensheid. Hoewel die vloek niet uit kan blijven - het
geestelijke moet voor de mensen gaan gelden - kunnen wij toch zeggen dat de
mensen in het verleden ingezien hebben dat het geestelijke, in de vorm van
"onderscheidend denken", de mensen veel lijden bezorgt. Er ontstaat
een machtswereld vol ongelijkheid en strijd, de harmonie verdwijnt steeds meer
en het "Gouden Tijdperk" van de mensheid raakt in het vergeetboek. Al
met al een uitermate diepzinnig verhaal: het is het verhaal van de menselijke
ongehoorzaamheid (toch van die boom eten), het is het verhaal van de geest die
via de menselijke natuur de mensen tot denken aanzet en het is het verhaal van
het lijden van de mensen, de "erfzonde" die tot op de dag van vandaag
voor de mensen van kracht is. Met het ontstaan van de "vijandschap"
komt de opgave van het overleven opzetten. In verband daarmee moeten het begrip
"creativiteit" nader bekijken.
”Met
rust laten” of de mensen AANZETTEN TOT… b.v. een OORLOG?
Het begrip met rust laten betekent eigenlijk dat
je de werkelijkheid laat zijn zoals ze is en dat houdt onmiddellijk harmonie
in. Als je, zoals met de huidige mensheid het geval is, de werkelijkheid ziet
als een verzameling afzonderlijke voorwerpen ben je niet in staat haar met rust
te laten. Je bent niet in staat het bestaansrecht te erkennen van datgene dat
je tegenstelling is en bijgevolg wil je die tegenstelling opheffen, hetgeen in
de praktijk betekent : uitroeien. Daartoe moet je elkaar, als het over het
onderlinge gedoe van de mensen gaat, voortdurend opzoeken en dat leidt telkens
tot oorlogen, moord en doodslag. Uiteraard zijn het de leidende figuren die tot
een oorlog aanzetten, want uit hun behoefte om macht uit te oefenen komt voort dat zij in
principe niet dulden dat sommige mensen hun tegenstander zijn. Wat bij het gros
van de mensen min of meer latent aanwezig is, is voor die leidende figuren een
levensbehoefte en van daaruit jutten zij de mensen op ten oorlog.
( Jan Vis, filosoof )
”Met
rust laten” of de mensen AANZETTEN TOT… b.v. een OORLOG?
De gehele werkelijkheid is doortrokken van tegenstellingen.
Die moeten niet opgeheven worden, maar juist tot hun recht komen. Bij de uitspraak
hebt uw vijanden lief verliest het begrip liefhebben zijn betekenis als er geen
vijanden, en dus tegenstellingen, zouden zijn. Het liefhebben vooronderstelt
vijanden. Het gaat er dus niet om de vijandschap op te heffen en uit te bannen,
maar het gaat er om de vijand, de tegenstelling, te zien in het licht van het
harmonieuze geheel: hij is er ook, hij is ook een manifestatie van de
werkelijkheid en als zodanig zal ik hem met rust moeten laten, en dat geldt
uiteraard wederzijds. Het begrip met rust laten betekent eigenlijk dat je de
werkelijkheid laat zijn zoals ze is en dat houdt onmiddellijk harmonie in. Als
je, zoals met de huidige mensheid het geval is, de werkelijkheid ziet als een
verzameling afzonderlijke voorwerpen ben je niet in staat haar met rust te
laten. Je bent niet in staat het bestaansrecht te erkennen van datgene dat je
tegenstelling is en bijgevolg wil je die tegenstelling opheffen, hetgeen in de
praktijk betekent: uitroeien. Daartoe moet je elkaar, als het over het
onderlinge gedoe van de mensen gaat, voortdurend opzoeken en dat leidt telkens
tot oorlogen, moord en doodslag. Uiteraard zijn het de leidende figuren die tot
een oorlog aanzetten, want uit hun behoefte om macht uit te oefenen komt voort
dat zij in principe niet dulden dat sommige mensen hun tegenstander zijn. Wat
bij het gros van de mensen min of meer latent aanwezig is, is voor die leidende
figuren een levensbehoefte en van daaruit jutten zij de mensen op ten oorlog.
Voor meer informatie: De Grote Vierslag en Gedachten over ontstaan en bestaan
Menselijk
leven is technologisch leven..!
Zie…
Wat is leven: Zie : no. 1
; no. 8
(trefzin : wat
is leven ).
Leven
en laten leven ; ieder het zijne
Ik moet er dus
van overtuigd zijn dat mijn opperheer tevens de opperheer van de andere mensen
is, ongeacht de vraag of die andere mensen dat nu erkennen of niet. Het hogere
is essentieel voor de macht. Zonder dat hogere kunnen de mensen zichzelf ook
als buiten elkaar ervaren terwijl zij toch geen macht over elkaar willen
uitoefenen. Zij kunnen onverschillig voor elkaar zijn en zeggen: ieder het
zijne of leven en laten leven - een soort van liberalisme dus. Dit liberalisme
komt later dan ook voor de dag in Europa als god voor een aantal mensen is
komen te vervallen, maar, het ontkomt toch niet aan het machtsbewustzijn van de
Europese mens, zodat er uit naam van de zelfstandigheid en vrijheid van de mens
een zelfs wel meedogenloze uitbuiting kon ontstaan. Meer info. Zie: de
ontwikkeling van de West Europese cultuur
LEVENSBEGRIPPEN: nihilisme;anarchisme;socialisme;communisme,
(de grote vierslag)
Weliswaar is het dan geen socialisme meer, maar het geeft wel
inzicht in een maatschappelijk verschijnsel in de moderne mensheid dat sociaal
democratie genoemd wordt en dat steunt op politieke partijen die zichzelf
socialistisch noemen. Dat socialisme heeft natuurlijk ook alles te maken met De
Grote Vierslag in onvolwassen vorm. Gaat het op volwassen wijze om het inzicht
dat als ik er ben jij er vanzelfsprekend ook bent, op onvolwassen wijze gaat
het om het omgekeerde: als jij er bent heb ik het recht er ook te willen zijn.
Deze zaak heeft dus een opeisend karakter en alleen al daaruit blijkt het
onvolwassene ervan. Als je namelijk iets opeist stel je je afhankelijk van
degene aan wie je de eisen stelt en je levert je uit aan diens goedwillendheid.
Dat geldt zelfs als je na een eventuele weigering - die natuurlijk
onvermijdelijk is - met geweld je deel in bezit neemt. In feite wordt je gehele
gedrag bepaald door de ander. Dat wil niet zeggen dat er geen gegronde reden
zou zijn om je deel van de koek op te eisen. Twee argumenten die pleiten voor
dat opeisen zijn zelfs voor de hand liggend: ten eerste het argument dat de
kapitalist, dus de particuliere individu, als hij niet afgeremd wordt alles
probeert in bezit te nemen en niets voor die ander over laat en ten tweede het
argument dat daarbij de ander gewetenloos onderdrukt wordt. Zie…
Wat betreft het 'rechtse' gedachtegoed is op te
merken dat het als regel geassocieerd wordt met liberalisme, dat als
voornaamste inhoud zou hebben conservatisme, streven naar individueel welzijn
en bevorderen van de economie. Dat liberalisme duidt eigenlijk op de
fundamentele vrijheid van het individu, maar in de praktijk is dat steeds weer
de vrijheid van enkele bevoorrechte individuen gebleken.
Conservatisme betekent in de praktijk niet veel meer dan de poging eenzijdig de
eigen machtsposities en privileges vast te houden. Daarbij wordt het, bijna
steeds buiten proporties, vergroten van het eigen bezit ijverig en maar al te
vaak schaamteloos nagestreefd. Je zou kunnen zeggen dat je in dit opzicht te
doen hebt met 'banaal' conservatisme. Dit staat in volstrekte tegenstelling tot
een 'ideëel' conservatisme dat cultureel getint is en dat de vaak moeizaam en
met veel strijd verworven redelijke normen en waarden in stand wil houden en
verdedigen. Haar devies zou kunnen zijn: "behoud het goede..", iets
wat tegenwoordig zekerlijk ter harte genomen zou moeten worden.
Sommige denkers willen staande houden dat het liberalisme zijn tijd gehad
heeft, wat waarschijnlijk moet betekenen dat vormen van een linkse cultuur
dominant gaan worden. Het is niet te begrijpen hoe verstandige en geleerde
mensen dergelijke onzin kunnen bedenken. Of, misschien is het maar al te goed
te begrijpen in het licht van de wereldvreemde wetenschappelijke theorieën die
hun geesten verduisterd hebben. In feite is het zo dat juist dat linkse denken
bezig is ten onder te gaan.
Hoofdoorzaak daarvan is… voor meer info. zie : Alledaags commentaar- nr. 35
Het individualisme heeft in zogenaamd linkse
kringen geen goede naam, geassocieerd als het wordt met liberalisme en
kapitalisme. Dat is eigenlijk merkwaardig, want het grondthema van de westerse
cultuur is toch de ontwikkeling van de mens tot individu. Je zou dus verwachten
dat juist mensen die zichzelf graag 'progressief' noemen warme pleitbezorgers
van elke, de individualiteit bevorderende, ontwikkeling zouden zijn...
Niets echter van dit alles! Een en ander wordt nog vreemder als je ziet dat
diezelfde mensen die met betrekking tot het individualisme in ònze cultuur een afwijzende houding aannemen er, als het
gaat om àndere culturen, bijvoorbeeld die van de
derde wereld of de voormalige 'communistische' wereld, energiek naar streven om
daar de mensen te steunen in hun worsteling om vrij en zelfstandig te worden,
los te komen van de voorgeschreven massa-identiteit en een persoonlijke
identiteit te ontwikkelen. Feitelijk dus een aanmoediging om zich in
individualistische zin te verwerkelijken. Maar, tegelijkertijd is er dit taboe
ten aanzien van het individualisme. Een taboe is het in alle opzichten want het
mag beslist geen 'individualisering' of iets dergelijks heten, maar het moet
beschreven worden in termen van 'emancipatie', 'bevrijding', 'dekolonisatie' en
zomeer. Voor meer info. Zie: Varia-
nr. 03
Liberalisme-3:De
moderne mens als wereldbouwer
Pas
zo ongeveer vanaf de tijd van de Verlichting heeft de mensheid dat in de gaten
gekregen. Sindsdien leeft onder de mensen de gedachte dat de wereld “maakbaar”
zou zijn. In het verlengde daarvan zien wij dat er allerlei ideologieën
uitgedacht worden. Een aantal daarvan heeft hier en daar succes gehad, maar de
resultaten bleken na enige tijd toch zo bedroevend te zijn dat er al gauw een
einde aan kwam. Ieder op zijn eigen wijze zijn liberalisme, socialisme,
communisme en uiteraard ook fascisme en nationaal-socialisme
ten onder gegaan. Het feit dat op het ogenblik vrijwel alle ideologieën zijn
ingestort, wil niet zeggen dat nu ook de behoefte tot wereldbouwen verdwenen
is. Integendeel, meer dan ooit zijn de moderne mensen overtuigd van de noodzaak
en de mogelijkheid een wereld op te bouwen. Nu men heeft ingezien dat het langs
de politieke weg niet gaat, omdat de politiek de mensheid nu eenmaal niets te
bieden heeft, zijn het de wetenschap, de technologie, het management, gevoegd
bij een vrije markt en een democratische bestuursvorm, die de wereldbouwers tot
activiteiten inspireren. En wederom weten die wereldbouwers zeker dat het
lukken zal, net zoals die overspannen idealistische fantasten van destijds.
Bush begint met honderdduizend Irakese doden een nieuwe wereldorde op te bouwen
en Van de Broek spreekt ferme taal als het over militair ingrijpen gaat! Toch
zal de zaak weer op een fiasco uitlopen. Zeker, het verenigd Europa zal er best
wel komen en die nieuwe wereldorde, waarom niet? Voor meer info. Zie: De
moderne mens als wereldbouwer
Liberalisme-4:
Dat verfoeilijke individualisme
Het
individualisme heeft in zogenaamde linkse kringen geen goede naam, geassocieerd
als het wordt met liberalisme en kapitalisme. Dat is eigenlijk merkwaardig,
want het grondthema van de westerse cultuur is toch de ontwikkeling van de mens
tot individu. Je zou dus verwachten dat juist mensen die zichzelf graag
progressief noemen warme pleitbezorgers van elke, de individualiteit
bevorderende, ontwikkeling zouden zijn...
Niets
echter van dit alles! Een en ander wordt nog vreemder als je ziet dat diezelfde
mensen die met betrekking tot het individualisme in hun eigen cultuur een
afwijzende houding aannemen er, als het gaat om andere culturen, bijvoorbeeld
die van de derde wereld of de voormalige communistische wereld, energiek naar
streven om daar de mensen te steunen in hun worsteling om vrij en zelfstandig
te worden, los te komen van de voorgeschreven massa identiteit en een
persoonlijke identiteit te ontwikkelen. Feitelijk dus om zich in
individualistische zin te verwerkelijken. Maar, tegelijkertijd werkt het taboe
ten aanzien van het individualisme - want een taboe is het - toch in zoverre
door dat laatstgenoemd proces beslist geen individualisering of iets dergelijks
mag heten, maar beschreven moet worden in termen van emancipatie, bevrijding,
dekolonisatie en zomeer.
Voor
meer info. Zie: Dat verfoeilijke individualisme
Liberalisme-5:
Voor welke vrijheid kiest U
Het
moderne liberalisme voert ook het begrip democratie in haar vaandel. Maar het
is gemakkelijk na te gaan dat deze democratie er niet is om de wereld voor
allen leefbaar te maken, maar om de wereld voor vélen leefbaar te maken. Die
vélen namelijk die zich ook breed gemaakt hebben. In feite regelen de liberalen
dus de zaken voor individuele kapitalisten: de ondernemers. Werkende mensen
zijn er slechts voor zover zij het bestaan voor deze lieden mogelijk maken en
het 'volk' - dat er tegenwoordig ook graag bijgehaald wordt is er slechts als
tegenstelling tot de individu die zichzelf heeft wéten te bevestigen. Die
tegenstelling is de rechtvaardiging van de machtige enkeling. Het
vrijheidsbegrip van de liberalen heeft een dodelijke inhoud.
Het
dodelijke van deze inhoud is gelegen in de… Voor meer info. zie: Voor welke
vrijheid kiest U
Liberalisme-6: Zie ook: De Grote vierslag ; De
ontwikkeling van de West Europese Cultuur ;
Beweging en Verschijnsel no 3 ; Individualistische beschouwingen ;
Vrouw en Wereld ; Gedachten
over Ontstaan en Bestaan . (trefwoord: liberalisme)
Vriendschap
en liefde inzake Euthanasie
Vriendschap en liefde vallen buiten het
machtsterrein en kunnen dus niet in regelingen of wetten vastgelegd worden.
Daarom wil men niet dat liefde de maat is. En zo vervalt de enige werkelijke
verantwoordelijkheid die mensen voor elkaar hebben, om plaats te maken voor de
schijn verantwoordelijkheid van de autoritaire macht. Het zoeken naar een regeling inzake
euthanasie is in feite het zoeken naar verkoopbare argumenten om voort te
kunnen gaan een mens de vrijheid te ontnemen om over eigen leven en sterven te
beslissen. Er is in feite maar èèn regeling mogelijk,
namelijk geen regeling. Zie:
Vrijheid
om te sterven -afl. 23 ; het zelfbeschikkingsrecht ; liefde
; trouw aan .
Hoe kan ik die voorkomen ?
Bestudeer het hoofdwerk Beweging
en Verschijnsel deel 1 , 2 en 3 ,
Een korte schets
van de menselijke seksualiteit en / of
Gedachten over ontstaan en
bestaan.
liefde. Citaat uit “Trouw aan…”: Je
moet je echter wel afvragen welke begrippen inhoud zijn van het begrip liefde.
Ik kom dan op een tweetal begrippen, namelijk eerlijkheid en trouw.
Het eerste betekent dat je voor jezelf alles laat gelden wat er te gelden
heeft, dat je dus niets in jezelf verdoezelt. Dat hangt ten nauwste samen met
het begrip twijfel.
Een eerlijk mens durft voor zichzelf toe
te geven dat hij twijfelt.
Het tweede betekent dat je jezelf, als
geheel van allerlei eigenaardigheden, zo helder mogelijk laat gelden en dat je
dus niet van dat geheel afwijkt. Je verschuilt jezelf niet achter
uiterlijkheden. (gebruik b.v de trefwoorden:
samenhang, ruimte, liefde.)
liefde… liefde heeft
betrekking op 'mij'. Wat betekent liefde dan?
Zie…houden van..liefde
en trouw
Het is in het algemeen, maar ook
ten aanzien van de seksualiteit, van belang om je lijf met rust te laten. Dat
betekent natuurlijk niet dat je het zoveel mogelijk "in rust" moet
houden. Het wil zeggen dat je aan al die lijfelijke behoeften voldoet die er
toe leiden dat je je lijf niet voelt. Een gezond lijf voel je niet, je bemerkt
niet dat je het hebt, en daarom kan je eigenlijk ook niet zeggen: "Ik voel
me gezond", want gezondheid voel je niet. Wanneer je je lichaam gaat
voelen is er iets met je aan de hand; er dringt zich iets op en dat is een
verbreking van de harmonie. Al je lichamelijke gedoe, of je wilt sporten, in de
zon wilt liggen of luieren zou zo bemeten moeten worden dat het voor je lijf
weldadig is, dat het het "niet voelen"
bevordert en dus de gezondheid. Dat geldt natuurlijk ook voor het voedsel dat
je gebruikt. Ik meen er toch op te moeten wijzen dat het bovenstaande, hoe
eenvoudig op zichzelf ook, toch weinig bekend is bij de moderne mensen, die sterk
de neiging hebben van het lijf prestaties te verlangen. Dan zijn er ook nog de
zogenaamde lustgevoelens. Veel mensen onderdrukken die, doorgaans vanuit
godsdienstige waardeoordelen, terwijl weer anderen er voortdurend achteraan
lopen: de Casanova types, de playboys en over het algemeen “de haantjes".
In beide gevallen kan je ook spreken van een niet met rust laten van het
lichaam; het moet zo nodig niet en het moet zo nodig wel. En alweer zijn het de
geestelijke waardeoordelen die de oorzaak zijn van het getob. In de
seksualiteit echter speelt het voelen van je lijf een dominante rol.
Meer info: zie…
solidariteit, lotsverbondenheid, saamhorigheid,
verbondenheid, gemeenschapszin
a)
Gewoonlijk zeggen de mensen dan dat zij zich met elkaar “verbonden” voelen en
zij spreken van “solidariteit” en “saamhorigheid” om daaraan dadelijk toe te
voegen op welke grond zij zich verbonden voelen. Je krijgt dan een aantal
verklaringen te horen die bij nadere beschouwing niets met het begrip “samenhang”
te maken hebben, maar die allemaal terug zijn te brengen tot het begrip “relatie”.
b)
Wat wij doorgaans onder “verbondenheid”, “solidariteit” en “saamhorigheid”
verstaan is niet wat ik bedoel met samenhang. Het is beslist noodzakelijk elke
verbinding terzijde te laten. Meer info. Zie: conditionering
Twee begrippen en hun relatie; ofwel
VROUW , MAN en hun relatie
Om duidelijk te maken hoe wij in
onze denktraditie omgaan met begrippen die onafscheidelijk met elkaar verbonden
zijn en die tegelijk beide een andere betekenis hebben, kunnen wij de balans
als voorbeeld nemen. En dan gaat het om de verhouding tussen de twee schalen
daarvan. Die twee schalen hebben voor ons denken niets met elkaar te maken, het
zijn voorwerpen die volkomen van elkaar gescheiden zijn. Maar, er is wel een
"relatie" TUSSEN beide schalen: zij worden met elkaar verbonden door
de arm van de balans, waaraan beide opgehangen zijn. De arm van de balans is
dus iets zelfstandigs dat beide schalen verbindt, maar dat op zichzelf BUITEN
beide schalen is en dat als zodanig het gedrag van de twee schalen bepaalt.
Zij gaan samen, zij laten zich
gelden als bij elkaar "behorend" door een UITWENDIGE derde factor,
die hen tot een soort van "eenheid" dwingt: de balans als compleet
instrument. Op dezelfde wijze gaan wij in ons denken om met de begrippen
"het geheel" en "de inhoud". Onwillekeurig gaan wij zoeken
naar een relatie die beide begrippen kan verbinden, en dan denken wij aan een
uitwendige derde factor. Een factor die "het geheel" met "de
inhoud" verzoent. In het concrete geval van vrouw en man (op die twee
houden wij het maar even) gaan onze gedachten uit naar allerlei relatievormen
en de mogelijkheden die deze te bieden hebben. Het huwelijk is zo'n
relatievorm, maar die heeft tegenwoordig aan waarde ingeboet. Je kunt denken
aan wat men in de dertiger jaren in progressieve socialistische kringen als
"vrije liefde" gepropageerd heeft en tegenwoordig is de Lat-relatie een voorbeeld. Steeds echter komt het er op
neer dat de partners zich voegen naar de DERDE factor: de relatie, en dat
beiden zich daaraan zo volledig en zo getrouw mogelijk uitleveren. In feite
komen de partners zelf niet tot hun recht (dat mag "zoveel
mogelijk"), maar gaat het er om dat de RELATIE tot zijn recht komt. Hoewel
men zich doorgaans helemaal niet bewust is van de begrippen "het
geheel" en "de inhoud", kunnen we wat dit betreft toch zeggen
dat men, onbewust, die beide begrippen OP ZICHZELF gesteld heeft: de vrouw is
het begrip "het geheel" en de man is het begrip "de
inhoud".
En tussen die twee grootheden
slaat men dan een brug, waaraan men dan als kwaliteitseis stelt dat hij
beantwoordt aan de liefde. Helaas verdwijnt die "liefde" na enige
tijd, zodat de partners zichzelf en elkaar verwijten gaan maken omdat alles mislukt
is. Zij komen dan tot de overtuiging dat "de liefde nu eenmaal niet kan
omdat wij er te egoïstisch voor zijn". Maar in feite is voor de dag
gekomen dat het onmogelijk is de begrippen "het geheel" en "de
inhoud" op zichzelf te stellen om ze vervolgens met elkaar te verbinden
door een derde factor die voor beide grootheden maatgevend is. Vanuit dit
streven kunnen het vrouwelijke en het mannelijke elkaar niet vinden, zij zullen
almaar voor elkaar een raadsel zijn en in de praktijk zelfs angst en
vijandschap teweeg brengen. In "De roof van het vrouwengeheim" wordt
dit thema door Fokke Sierksma indringend behandeld
aan de hand van restanten van oude verhalen, die nog bij natuurvolkeren
voorkomen. Typerend is in elk geval de voortdurende verwarring bij de mannen
die de samenhang in hun werkelijkheid kwijt zijn, en de mystiek bij de vrouwen
die met hun inhoud geen raad weten omdat die ongrijpbaar blijkt te zijn. Het is
namelijk zo dat de mensen in hun cultuurontwikkeling achtereenvolgens "het
geheel" en "de inhoud" op zichzelf stellen, vertegenwoordigd
resp. door de vrouw en door de man. Daardoor zijn er twee essentieel
verschillende perioden in de geschiedenis te onderscheiden, namelijk de oudheid
en de nieuwe tijd. Beide perioden vertonen de POLARITEIT van de vrouw en de man
op geheel eigen wijze. Het is goed om hier even bij stil te staan omdat het ons
thema wat concreter maakt.
Voor meer info: zie…
Dat "beginnen" moeten we niet
uitsluitend in de tijd denken, het is niet altijd het eerste wat je aan elkaar
ervaart en daarom moet je het zien als "het eerste moment" van de
zaak. Logisch: zonder uiteen zijn kan er geen ineenzijn
ontstaan. De prikkeling ligt op het terrein van het uiteen zijn, maar tegelijk
is de prikkeling het eerste begin van het naar elkaar toe gaan. Het is als het
ware “de grens" van het buiten elkaar zijn van twee mensen. Dat je de
prikkeling als "eerste moment" niet in de tijd moet denken blijkt ook
hieruit dat bij verdere toenadering van twee mensen die prikkeling niet
verdwijnt, zij blijft almaar meespelen. Zou zij verdwijnen dan zou het met het
vrijen ook niet veel worden. Ook hier zien we weer dat we moeten vermijden om
(westers) lineair te denken. Zouden we dat wel doen, dan zou met het optreden
van het tweede moment het eerste voorbij zijn, maar zo is het dus niet. Het is
zelfs nog sterker: als in de seksualiteit “het elkaar object zijn" niet
mee blijft spelen, mislukt de hele zaak. Iedereen weet wel dat je ten opzichte
van elkaar geprikkeld moet zijn, maar lang niet iedereen realiseert zich dat
dit gebaseerd is op het voor elkaar over en weer "object zijn" - om
een tegenwoordig veel misbruikt woord te gebruiken: "elkaar lustobject
zijn". In allerlei verhandelingen over de seksualiteit wil men dit er
nogal eens uitpoetsen omdat men het niet "humaan" vindt elkaar als
een object te beleven. Typisch is dat de westerse mensen nauwelijks iets anders
doen dan elkaar als een object te beschouwen, maar in de seksualiteit zou het
dan niet erg liefdevol zijn! De seksualiteit wordt vaak heel zoetig
voorgesteld, als een sprookjeswereld waarin de prins en de prinses elkaar
vinden en heel poëtisch één worden. Het uiteen zijn, waar nu juist de prikkel
ligt, is dan geheel en al opgeheven. Typisch: in het Oosten liet men de
geliefden op dat moment sterven! Men wilde daar de individualiteit niet en dus
wilde men elkaar ook in geen geval lustobject zijn. Dat wil niet zeggen dat men
de lust als zodanig afwees; in tegendeel, maar men zag die als goddelijk en dus
als bovenaards, als boven het object uitgaande.
Meer info, zie…
Terug naar: de Homepage van Rob van Es voor méér
informatie
|
|