TREFWOORDEN " W "

Enerzijds omdat het, zoals hiervoor betoogd, de idealen vernietigt, maar vooral ook omdat het zich in de geschiedenis nogal eens gericht heeft op de dingen , de instituten en de normen.

En het heeft dan getracht die verschijnselen zelf te vernietigen, vaak doormiddel van wrede terreur. Terecht keren de mensen zich hiertegen hoewel zij lang niet altijd begrijpen waarom het nihilisme als terreur onmenselijk is. Daarom leuteren zij maar wat over zieligheden zoals de onschuldige slachtoffers en zij scharen zich daarbij graag onder de beschermende vleugels van de staat.

Maar daarom gaat het natuurlijk niet:

Het gaat om het feit dat NIHILISME ALS TERREUR WAARDEBEVESTIGEND is in plaats van WAARDEVERNIETIGEND.

Deze bevestiging zit hierin dat de te vernietigen objecten HET WAARD zijn om vernietigd te worden in de ogen van deze nihilisten. En daaruit blijkt dan weer dat zij geen ware nihilisten zijn maar idealisten met een zeer kwalijk ideaal. Eigenlijk zou het nihilisme voor de atheïst van grote betekenis moeten zijn, temeer daar hij in zijn atheïsme al een begin met de ontwaarding heeft gemaakt. Hij heeft immers één van de meest gezaghebbende waarden in een ONVOLWASSEN WERELD, namelijk het Godsdienstig geloof, in zijn denken vernietigd. Die ONTWAARDING heeft zich in hem in ieder geval al doorgezet, maar aan het verder uitwerken van de gedachte van het nihilisme komt hij gewoonlijk niet toe. Het is ook geen gemakkelijke opgave. Zie: Nihilisme

Waardegevoel

Hieraan staat toch je waardegevoel in de weg, al gaat het maar over de WAARDE die je aan een eventueel niet te vinden waarheid toekent. Als die waarde van de waarheid er dan ook niet blijkt te zijn, dan ga je je met Nietzsche afvragen hoeveel waarheid een mens eigenlijk wel kan verdragen. En je loopt werkelijk net als Nietzsche de kans om in een vacuüm terecht te komen waarin ook de geest verduisterd wordt. Want hij vernietigde met de waarden ook de materie. En vanuit die leegheid was hij ten einde raad dan maar bereid het bestaande als een realiteit zonder waarheid te accepteren. En het daarbij te laten.

Toch zat hij dicht bij de oplossing van het probleem:

De mens die hij met "Übermensch" betitelde kan immers niet de mens zijn van een hogere waarde, maar de mens van BETEKENIS. De mens van betekenis is een zo helder mogelijk beeld van de werkelijkheid; hij is dus wat we zouden kunnen noemen een waar mens. Zijn waarheid ligt niet in een vastgelegde formule maar juist in het niet-geformuleerd zijn en in het niet-vastgelegd zijn.

En in het dagelijkse leven ligt zijn waarheid in het functioneren en dus in het zinvol zijn.

Gedacht vanuit een ideaal probeert de mens van te voren te bepalen wanneer hij zinvol is, maar gedacht vanuit zijn menselijke betekenis bemerkt hij vanzelf wel waar en wanneer hij zinvol is. En zo ontstaat er vanzelf een natuurlijk leven, in die zin dat de mens gaat leven overeenkomstig zijn menselijke natuur. Wanneer hij dat doet zal het vanzelf uit zijn met de onvrijheid, met de dwingelandij en met de vervreemding. Hij zal vanzelfsprekend zich voorzien van de dingen die voor zijn leven ZIN hebben en hij zal zich niet méér toe-eigenen. Dit alles zal voor hem gelden niet omdat hij goed is, want goed-zijn is ten opzichte van slecht-zijn een betrekkelijke waardebepaling, maar het zal voor hem gelden omdat hij zich richt op de betekenis van de werkelijkheid.

En die betekenis komt door het NIHILISME voor de dag.

Het wordt daarom tijd dat de vrijdenkersbeweging zich serieus met het nihilisme gaat bezighouden en niet langer ongenuanceerd ertegen stelling neemt. Dank voor uw aandacht.

Voor meer informatie over het begrip nihilisme, zie: Nihilisme en Dat verrekte nihilisme , het gelijk en de dialoog

Waardeoordelen:

Hieronder een citaat uit: De ontwikkeling van het denken en zie ook: nihilisme

Geest en natuur

Als wij onderzoek plegen naar de betekenis van het "paradijsverhaal", ontdekken wij het volgende: de slang staat voor het geestelijke principe; hij wordt gewoonlijk als "mannelijk" gezien, maar dat is niet helemaal juist omdat hieraan de (westerse) vooronderstelling ten grondslag ligt dat de man het geestelijke zou vertegenwoordigen. Helemaal fout is het echter ook niet voor zover je het denken, in de zin van "onderscheiden", als een mannelijk aspect van het menszijn kunt zien. Het geestelijke staat BUITEN de (natuurlijke) werkelijkheid omdat het (zie 6,2) in de mensen als ontkenning voor de dag komt. Het komt dan ook, voor de natuurlijke mens, van buitenaf. Dat is uitgedrukt in het beeld van de "verleiding". Die natuurlijke mens is Eva, de "moeder van alle levenden", de "Grote Moeder", de "Oermoeder" of "Magna Mater". Zij sluit alle leven in - een idee die wij nog terugvinden in Maria met haar blauwe mantel (= het omhullende), versierd met sterren (= de kosmos). Als zij verleid wordt door de slang betekent dit dat het geestelijke zich nestelt IN al het levende, culminerende in de mens. Het geestelijke wordt gezien als GELDEND VOOR DE LEVENDE MENSEN. Zodra dit echter een feit is gaat het geestelijke voor de mensen functioneren: met de verleiding van Adam door Eva wordt het denken, in de zin van "onderscheiden" bij de mensen betrokken.

Daarmee ontstaat "vijandschap", d.w.z. er treedt nu een SCHEIDING op. Het een vormt niet meer een geheel met het ander; de harmonie (= gelukzaligheid) begint te verbreken; de kennis van goed en kwaad begint en daarmee komen de waardeoordelen in de wereld - inderdaad, op zichzelf, een "vloek" voor de mensheid. Hoewel die vloek niet uit kan blijven - het geestelijke moet voor de mensen gaan gelden - kunnen wij toch zeggen dat de mensen in het verleden ingezien hebben dat het geestelijke, in de vorm van "onderscheidend denken", de mensen veel lijden bezorgt. Er ontstaat een machtswereld vol ongelijkheid en strijd, de harmonie verdwijnt steeds meer en het "Gouden Tijdperk" van de mensheid raakt in het vergeetboek. Al met al een uitermate diepzinnig verhaal: het is het verhaal van de menselijke ongehoorzaamheid (toch van die boom eten), het is het verhaal van de geest die via de menselijke natuur de mensen tot denken aanzet en het is het verhaal van het lijden van de mensen, de "erfzonde" die tot op de dag van vandaag voor de mensen van kracht is. Met het ontstaan van de "vijandschap" komt de opgave van het overleven opzetten. In verband daarmee moeten het begrip "creativiteit" nader bekijken.

uit: De ontwikkeling van het denken en zie ook: nihilisme

18 maart 2003. Het komen tot een zo helder mogelijke en genuanceerde beschrijving van de werkelijkheid kan alleen maar op autonome wijze geschieden. In feite heeft hij niets aan de beweringen van anderen. Trouwens, een belangrijk kenmerk van de kunst en de filosofie is dat men geen platgetreden paden bewandelt. Essentie van beide activiteiten is die ène waarheid steeds weer opnieuw tot uitdrukking te brengen. ( Jan Vis, filosoof )

Voor meer info: Filosofische invallen- aflevering 26 … ( gepubliceerd op 5 maart 2003 ) en zie ook waarheid-2

De Waarheid-2

Het zou mooi geweest zijn als dat uitgangspunt er wel was, immers, je behoefde dan maar een logisch sluitend stelsel op te bouwen om vanzelf DE WAARHEID te vinden, en NIET ALLEEN de waarheid, MAAR OOK DE VERKLARING voor de VERSCHIJNSELEN die wij OM ONS HEEN ZIEN. Misschien kon je zelfs wel achterhalen waar er in de menselijke ontwikkeling een breekpunt gekomen was, waar de mensheid de verkeerde weg opging en uiteindelijk terechtkwam in de chaos die wij nu meemaken. Opmerkelijk is dat in de filosofie tot op de dag van vandaag de neiging bestaat dat vaste uitgangspunt te zoeken. Ik denk niet dat het nodig is aan dit gezelschap dat hier vandaag bijeen is uit te leggen dat de godsdiensten, alle godsdiensten, natuurlijk steunen op een of ander uitgangspunt, een of andere godheid die alpha en omega is, begin en einde; uitgangspunt voor het geloof en conclusie voor datzelfde geloof. Een uitgangspunt voor de vrijdenkende filosofie, en voor het filosofische vrijdenken, kan ik u vandaag niet geven, niet omdat ik het niet weet, maar omdat het er eenvoudig niet is. Vrijdenken is voor mij niet alleen niet-godsdienstig denken maar in de meest letterlijke zin niet-gelovig denken. Dus het is een denken zonder een AANGENOMEN, een GEOPENBAARD, dat wil zeggen EEN DOOR MIJ VERZONNEN UITGANGSPUNT. Het is een denken in pure beweeglijkheden. Daarop kom ik straks nog terug.

Voor nadere informatie, zie : NIHILISME en de waarheid-1

een maakbare wereld ?

1. Als men spreekt van een 'maakbare wereld' is men wederom uitermate ondoordacht bezig. De mens mòet zijn eigen wereld maken en daarin heeft hij geen keuze. Hij kan er met geen mogelijkheid onderuit. De vraag naar maakbaarheid slaat derhalve nergens op.

Als men er mee bedoelt dat men zich afvraagt of men een wereld kan maken die gegrond is op de idealen, de kennis en de voorstellingen van een bepaald moment, dan moet het antwoord zonder meer ontkennend zijn. Een toekomstige wereld kan niet gemaakt worden volgens vooropgezette plannen en blauwdrukken. Niemand kan nu weten wat hij straks zal weten, noch over de dingen, noch over de kennis, noch over het leven.

2. Het wordt op het ogenblik al steeds meer duidelijk dat allerlei, op wetenschappelijk uitgedokterde blauwdrukken gebaseerde, innovaties zonder mankeren mislukken. Dat zal in de toekomst steeds vaker en op een steeds rampzaliger manier het geval zijn. Vooral in de politiek, als het over het zogenaamde regeren of besturen gaat, is het thans al een groot probleem. Nagenoeg alle nieuwe regelingen blijken in ernstige mate inefficiënt te zijn.

In tegenstelling tot wat politici en andere belanghebbenden de mensen willen wijsmaken zijn de hedendaagse mislukkingen geen incidenten die te wijten zijn aan ondeskundige overheden, maar zijn het manifestaties van de fundamentele onkunde van de managers die het voor het zeggen hebben. Die kunnen daar evenwel zelf niets aan doen. Zij kunnen nu eenmaal niet vervangen worden door kundige managers omdat het volstrekt ondenkbaar is dat die er zouden zijn. Een dergelijk management is een fictie, voortkomend uit de almaar voortgaande theoretisering van de werkelijkheid.

Voor meer info. Zie: Filosofie van de Hak op de Tak no.3 nos 586 t/m 600

Het gaat goed met het land..! (Column voor goedgelovigen) Voor het realiseren van een waarlijk menselijke wereld moeten de mensen leren inzien dat de samenleving in al haar aspecten niet ondergeschikt is aan de maatschappij, maar juist andersom dat de maatschappij inhoud van de samenleving is. Alleen in die verhouding kan het werkelijk om de kwaliteit van het leven gaan.

Zie: Alledaags commentaar- zie aflevering 21.

Wat betekenen o.a. de woorden: wereldbouwer , Bethlehem en Nazareth ?

De metafoor 'wereldbouwer' is door de Roomse geestelijkheid valselijk vertaald met 'timmerman', wat volstrekt nietszeggend is. Het gaat natuurlijk over de mens die de wereld leefbaar maakt. Voorts slaat het woord 'Bethlehem' niet op een of ander bestaand dorpje, maar op de metafoor 'huis van het brood', wat duidt op de levensvoorwaarde dat er voedsel is.
En met 'Nazareth' is hetzelfde aan de hand. Het betekent 'onthouding', zodat de uitroep "kan er uit Nazareth iets goeds voortkomen?" gaat over de nog steeds actuele vraag of het zich onthouden van allerlei geneugten, zoals bijvoorbeeld tijdens de Ramadan, zin heeft in het licht van echt mens-zijn en volwassenheid.

Nadere info. Zie: Alledaags commentaar- zie aflevering 30 en Varia- nr. 05

De nieuwe wereldorde

De plannenmakers weten precies wat goed voor je is. Zij hebben een nieuwe wereld uitgedacht, een wereld waarin alles nu eindelijk eens goed zal gaan in een, door iedereen aanvaarde, geheel nieuwe wereldorde. Omdat die zaak wetenschappelijk is uitgedacht kan hij niet anders dan lukken. Je moet namelijk vooral niet denken dat de plannenmakers die wereld zomaar even verzonnen hebben, zoals dat vroeger nogal eens het geval was bij wereldveroveraars, die trouwens zelden aandacht hadden voor de bevolking en bijna altijd alleen maar hun eigen belang najoegen. Neen, door het wetenschappelijke karakter ervan gaat het bij de nieuwe wereldorde juist om de gewone mensen, het welzijn van de gehele bevolking. Om dat verheven doel te bereiken is er een grondige wetenschappelijke studie verricht, allerlei onderzoeken zijn gepleegd en sommige denkers hebben er zelfs de filosofen op nageslagen. Die hebben immers altijd al gezegd dat de mens zelf zijn eigen wereld moet opbouwen omdat anders niemand het voor hem doet. Vanzelfsprekend kunnen zij hiermee niet de machteloze “gewone man” bedoeld hebben. Die wordt trouwens door de filosofen toch zelden meegeteld. Het ligt dus voor de hand dat niet jij en ik, maar de plannenmakers de zaak moeten klaren en de wetenschap zal er wel borg voor staan dat zij met goede plannen komen. Je bent dus welhaast verplicht om mee te doen...

Toch moet je maken dat je wegkomt want er dreigt een groot gevaar. De plannenmakers stellen het welzijn van de gewone mensen wel als de maat voor hun plannen, maar helaas weten zij volstrekt niet wie die gewone mensen zijn.

Voor meer info: 1-klik hier en eventueel ook 2-klik hier ; 3-klik hier ; 4-klik hier

De kaart van de werkelijkheid.

Je zou je eigen voorstelling van de werkelijkheid kunnen vergelijken met een landkaart. Als je dat doet wordt onmiddellijk duidelijk dat die voorstelling, hoe gedetailleerd ook, nooit kan samenvallen met de werkelijkheid. Ook als alle details kloppen blijf je toch met het feit zitten dat het maar een “kaart van de werkelijkheid” is en niet de werkelijkheid zelf. Aan dat feit is niet te ontkomen. Doordat de werkelijkheid is zoals ze is tekent ze tenslotte, als ze eenmaal “mens” geworden is, een kaart van zichzelf in de geest van mensen: de voorstelling. Het is van belang om je te realiseren wat, in je “geest”, de werking van de voorstelling is. Die werking is “vastleggen”. Je legt de werkelijkheid als het ware vast in een kaart en die kaart krijgt steeds meer een absoluut karakter naarmate zij gedetailleerder ingevuld wordt en er dus meer kennis aan ten grondslag ligt. Met het toenemen van de kennis verabsoluteert zich die kaart. Tenslotte weet je niet beter dan dat die kaart echt de werkelijkheid te zien geeft. Je bent ervan overtuigd dat zo de werkelijkheid is. Als het zover is gekomen - en dat is het in onze moderne cultuur - ontstaat er een soort schimmenwereld, waarvan het opvallende is dat iedereen van zichzelf vindt heel realistisch bezig te zijn, maar in feite volkomen in de ban is van een alles overheersende fictie. Het behoeft je echt niet te verbazen dat zo ongeveer alle dingen, die in onze moderne wereld “geregeld” worden, verkeerd blijken uit te pakken. Hoe hoger het vastgelegde kennisniveau, hoe meer “vastgestelde feiten”, hoe absoluter de voorstelling en hoe onwezenlijker het gedoe. Men is in de weer met een werkelijkheid, die in feite helemaal niet bestaat, en een belangrijk gevolg daarvan is dat vrijwel al het gedoe ontaardt in een doen alsof. Doen alsof je de staat , terwille van de bevolking, democratisch bestuurt; doen alsof je wilt ontwapenen; doen alsof je redelijk bent. Doen alsof je kunstenaar bent, sportsman, hulpverlener, geestelijke, wetenschapper of wat dan ook. Toch is het hebben van voorstellingen een doodgewone, een “natuurlijke” zaak en hij is onvermijdelijk.

Voor meer info Zie: Het kennen van de werkelijkheid op de vlucht voor je eigen denken

Arbeid – werken (een aantal passages uit de werken van Jan Vis,filosoof)

Dus arbeid wordt niet verricht om te overleven, noch om zich te verrijken, noch om macht te verwerven: arbeid is er omdat het laatste verschijnsel de aarde omzet tot zichzelf. De handelingen om te overleven leveren niets op. Weliswaar blijf je in leven, maar de aarde wordt er niets leefbaarder door.

Zo gezien is overleven zinloos, maar dat is het niet als het overleven begrepen wordt als de volstrekte voorwaarde om via de arbeid de aarde menselijk te maken. In dat geval arbeid je niet om te overleven, maar overleef je om te arbeiden. De alsnog onvolwassen mens is niet in staat het overleven en de arbeid in deze verhouding te zien. Hij denkt ten onrechte dat het verrichten van arbeid noodzakelijk is om te overleven. Hij denkt dat hij arbeidt om zijn brood te verdienen. Voor zover de onvolwassen mens dit nog denkt is hij niet bezig met arbeid, maar met werken. Werken doet hij ergens voor, het heeft een doel, en omdat dit het geval is zoekt hij steeds wegen om het doel te bereiken zonder te werken. Werken is namelijk geen aangename bezigheid: het is sloven en ploeteren en het gaat gepaard aan onderdanigheid, vernedering en ondergeschiktheid. In de westerse wereld lijkt het er voor sommige mensen op of werken prettig is. Zij zullen niet willen toegeven dat zij het liever niet zouden doen, maar uit hun gedrag blijkt dat zij proberen het via werken zover te krijgen dat zij niet meer behoeven te werken, althans de vernederende kanten ervan kunnen opheffen. Hoe dan ook, de mensen hebben er iets onmenselijks van gemaakt. Dat is vooral gebeurd na de Verlichting, bij het intreden van het industriële tijdperk. In de daaraan vooraf gaande agrarische periode met zijn feodale verhoudingen leefde nog veel meer het besef dat het bebouwen van de akker een wijze van leven was, in feite natuurlijk het vanzelfsprekende omzettingsproces. De landbouw is inderdaad een heel direct voorbeeld daarvan.

De begrippen arbeid en werk betekenen in mijn gedachtegang achtereenvolgens dat de mens de aarde omzet tot zichzelf en dat dit omzettingsproces in het teken van het overleven is komen te staan. Deze laatste verandering is vooral kenmerkend voor de industriële cultuur van de westerse wereld. In deze wereld werkt men dus en naar eigen besef doet men dat om te overleven, om zijn brood te verdienen. Is door een of ander gelukkig toeval, een erfenis, een hoofdprijs in de loterij of een geslaagde bankoverval, het brood aanwezig, dan houdt men gewoonlijk op met werken. Het is dan niet meer nodig...

Niet domheid, slechtheid, hebzucht en egoïsme verzieken de zaak, maar het analytische, naar oorzaken zoekende, onvolwassen denken is de (overigens onvermijdelijke) boosdoener. Zolang dat onvolwassen denken nog de maat is werken de mensen voor hun brood en dat betekent dat zij geen goede producten maken, niet zichzelf welbevinden bij het werk, de wereld niet leefbaar maken maar daarentegen juist steeds meer onbewoonbaar. Het is waar dat er desondanks enige welstand en veiligheid ontstaan, maar die zijn minimaal omdat zij slechts bijproducten zijn van het algemene gejaag naar brood, in de zin van bezit. Daarbij gaat het (vrijwel) niemand om de aarde en alles wat zich daarop bevindt.

Voor meer info. Zie: Beweging en verschijnsel deel 3 en De ontwikkeling van het denken

( trefwoorden: arbeid , werken )

WIE BEN IK:

Levensprogramma's - Scheppingsverhaal - Goed en kwaad - Academische filosofie - Natuurkundig filosoferen - Wie ben ik? - Werkelijkheid achter de dingen - Verscheuren van boeken.

Zie: Filosofie van de Hak op de Tak- aflevering 44

En: Onbetrouwbare zintuigen - Onmogelijke objectiviteit - Het begrip Waarheid - Academische macht in de maatschappij - Misdadige toepassingen - De virtuele inhoud - Verheldering via generaties - Verstand zuiveren - Criteria voor het filosoferen - Ken U zelve. Zie : Filosofie van de Hak op de Tak- aflevering 45

Voor een heldere uiteenzetting van de grondgedachte zie het hoofdwerk : BEWEGING EN VERSCHIJNSEL bestudeer ook deel 1 en 3

het wordingsproces, de evolutie: (wat is: o.a. geest,bewustzijn,psyche,gevoel,begrijpen,denken. )

Als je de hele gedachtegang over het wordingsproces, de evolutie van het leven en de structuur van de mens af gedacht hebt blijken er bewustzijn en zelfbewustzijn te gelden en op grond daarvan is de werkelijkheid zogezegd tot weten omtrent zichzelf gekomen. Dan blijkt dat dit weten de leidraad voor de filosofische gedachtegang is en niet de een of andere waarneming. Maar, het is typisch filosofisch, dat je hier pas dan achter kunt komen als je de hele denkweg afgelegd hebt. Omdat wij dit op het ogenblik nog niet gedaan hebben kunnen wij eigenlijk nog niet weten dat wij, bij het begin van onze gedachtegang, niet met een waarneming te doen hadden. En, voor zover het toch een waarneming was - want dat is het ook - is die er tengevolge van iets anders. Het blijkt namelijk dat wij mensen waar kunnen nemen juist omdat dit weten er is en dat de in onze cultuur heersende opvatting dat weten een gevolg zou zijn van waarneming, waarop onze gehele wetenschap en de daarbij behorende theorieën gebaseerd zijn, een misvatting is. Deze wreekt zich dan ook, met het voortschrijden van de wetenschappelijke ontwikkeling, steeds meer: de toename van de kennis leidt helemaal niet tot een beter weten, maar daarentegen juist tot een steeds grotere verwarring. Die heft zich op den duur echter wel weer op als de mensen cultureel zover gevorderd zijn dat zij de gedachtegang, op grond van louter denken, aandurven. Als het zover is zal ook blijken wat het werkelijke nut van het verzamelen van wetenschappelijke kennis is geweest.

Er zijn nogal wat verschijnselen waarop het wetenschappelijke denken slechts tot aan een zekere grens vat heeft en daaraan voorbij niet meer. Volgens Newton moet je daarop verder geen acht slaan, maar intussen blijven de problemen wel liggen. Als voorbeeld de werking van de hersenen. Men weet een heleboel, zeker nu men meer vertrouwd is geraakt met kunstmatige geheugens zoals computers en zich geoefend heeft in een andere wijze van denken. Daardoor kan men zich wel enigszins voorstellen hoe bijvoorbeeld de herinnering werkt. Maar voor een wetenschapper is de vraag wat het bewustzijn is, niet op te lossen. Wat is geest, wat is gevoel, wat is bewustzijn, wat is begrijpen? Hij kan er desnoods wel een aantal eigenschappen van opsommen, maar de vraag wat is het, blijkt onoplosbaar. De oorzaak van dit merkwaardige verschijnsel is gelegen in het feit dat in het verschijnsel hersenen, als samenklontering en als organisatie, ook het aaneen gegroeid zijn meespeelt en daarover is empirisch niets aan de weet te komen. Dat geldt niet alleen voor de hersenen, maar voor de gehele verschijnselen wereld. De onderzoekers stuiten dan ook steeds op onverklaarbare en niet te onderzoeken zaken. Daar slaat het onderzoeks- denken af. De leegte, die dan ontstaat, is gewoonlijk precies het terrein waarop allerlei theorieën losgelaten worden, van behoorlijk plausibele tot en met mystieke, paranormale en metafysische.

Voor nadere informatie, zie: Beweging en Verschijnsel deel 1,2 en 3

Terug naar: de Homepage van Rob van Es voor méér informatie

website analysis